เมื่อวันศุกร์ที่ ๗ ธันวาคม ๒๕๖๑ คณะเจ้าหน้าที่สรรพากรจังหวัดนครราชสีมา เข้าชมโบราณสถานปราสาทพนมวัน อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา

          ปราสาทพนมรุ้ง ศาสนสถานเนื่องในศาสนาฮินดู ลัทธิไศวนิกาย ที่มีประวัติพัฒนาการในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๕ – ๑๘ โดยกำหนดอายุสมัยจากศิลาจารึกและรูปแบบศิลปกรรมที่แบ่งออกได้ถึง ๔ ระยะ และอาจกล่าวได้ว่า ในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๗ ถือเป็นสมัยที่รุ่งเรืองที่สุดของการสร้างศาสนสถานบนเขาพนมรุ้ง เพราะมีการสถาปนาปราสาทประธานและอาคารสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ อยู่ในรูปแบบแผนผังที่แสดงถึงการจำลองเขาไกรลาสที่ประทับของพระศิวะมาไว้บนโลกมนุษย์อย่างชัดเจน           “นเรนทราทิตย์” คือพระนามที่ปรากฏในจารึกช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๗ ว่าพระองค์คือผู้สร้างปราสาทพนมรุ้ง ซึ่งที่ผ่านมายังไม่พบว่าปรากฏพระนามนี้อยู่ในจารึกหลักใด นอกจากจารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง           พระนาม “นเรนทราทิตย์” มาจากคำว่า นเรนทร + อาทิตย์ คำว่า “นเรนทร” หมายถึง พระราชา ส่วนคำว่า “อาทิตย์” ก็คือ พระอาทิตย์ รวมกันแล้วจึงหมายถึง พระราชาแห่งดวงอาทิตย์ หรือผู้ยิ่งใหญ่ประดุจดั่งดวงอาทิตย์ และเป็นที่น่าสังเกตว่าความหมายที่เกี่ยวเนื่องกับพระอาทิตย์นี้ยังปรากฏในพระนามของกษัตริย์ในวัฒนธรรมเขมรโบราณด้วย เช่น พระเจ้าสุริยวรมัน พระเจ้าอุทัยทิตยวรมัน เป็นต้น           ความในจารึกพนมรุ้งหลักที่ ๗, ๘ และ ๙ กล่าวว่า นเรนทราทิตย์เป็นโอรสของพระนางภูปตินทรลักษมี เป็นผู้มีสติปัญญาหลักแหลม มีความสามารถในการรบ ได้เข้าร่วมรบกับกองทัพของพระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ในการรวบรวมแผ่นดินให้เป็นปึกแผ่น นเรนทราทิตย์คงได้รับความดีความชอบเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัยจึงได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ปกครองเมืองแห่งดินแดน “มหิธรปุระ” ----- พระองค์ทรงสร้างปราสาทประธาน ประดิษฐานรูปเคารพ สร้างงานศิลปกรรมที่ปรากฏเป็นลวดลายสลักต่าง ๆ เช่น หน้าบันและทับหลัง ที่ล้วนแสดงให้เห็นว่ามีความประสงค์ที่จะสร้างเป็นเทวาลัยแห่งพระศิวะ มีศิวลึงค์เป็นองค์ประธาน และยังมีการนับถือเทพองค์อื่น ๆ ซึ่งอยู่ในสถานะเทพชั้นรอง นอกจากนี้ข้อความในจารึกยังกล่าวว่า “นเรนทราทิตย์ได้สร้างปราสาทแห่งนี้เพื่อประดิษฐานรูปเคารพของตนเอง เพื่อเตรียมไว้สำหรับการเข้าไปรวมกับเทพที่ทรงนับถือหลังจากสิ้นพระชนม์”            พระองค์ทรงทำนุบำรุงศาสนา อุปถัมภ์พราหมณ์ ดาบส โยคี เช่น ทรงสร้างสระน้ำ สร้างทางเดินแด่พระดาบสให้ทอดไปตามสันเขาเพื่อข้ามน้ำ ถวายทรัพย์ ข้าทาส ที่ดิน และเครื่องบวงสรวงทุกวันแด่เทวาลัย ด้วยความเลื่อมใสศรัทธาอันแรงกล้า ในลัทธิไศวนิกาย แบบปศุปตะ พระองค์จึงออกบวชถือองค์เป็นนักพรตจวบจนวาระสุดท้าย โอรสของพระองค์คือ “หิรัณยะ” เป็นผู้ให้จารึกเรื่องราวเพื่อสรรเสริญเกียรติคุณของพระบิดา และได้ให้ช่างหล่อรูปของนเรนทราทิตย์ด้วยทองคำ          นอกจากเนื้อความในจารึกแล้ว ยังปรากฏภาพสลักสำคัญอยู่บนทับหลังประตูชั้นที่สองมุขด้านทิศใต้ของปราสาทประธาน ที่สันนิษฐานกันว่าเป็นภาพ “พิธีอภิเษกนเรนทราทิตย์” ตรงกลางเป็นรูปบุคคลฉลองพระองค์อย่างกษัตริย์ แวดล้อมด้วยเหล่าข้าราชบริพาร อาจหมายถึงพิธีอภิเษกนเรนทราทิตย์เป็นฤาษีหลังจากเสด็จจากเมืองพระนคร เพื่อมาบำเพ็ญพรต ณ เขาพนมรุ้งตามความในศิลาจารึกพนมรุ้ง ๗ (หรือ K ๓๘๔) ที่กล่าวว่า “พระองค์ผู้ปราศจากมลทิน...ไปแล้วกับหมู่คนผู้เป็นชาวนคร” สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (พระราชอิสริยยศในขณะนั้น) ทรงวิเคราะห์ว่า “นคร” ในที่นี้คงหมายถึง เมืองพระนครอันเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรเขมรโบราณ เนื่องจากศิลาจารึกซึ่งค้นพบในประเทศกัมพูชาหลายหลักเรียกเมืองพระนครว่า “นคร”           ปัจจุบัน เรื่องราวของนเรนทราทิตย์ ผู้สร้างปราสาทพนมรุ้ง ได้รับการถ่ายทอดออกมาในรูปแบบของการแสดง แสง สี เสียง เนื่องในงานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง ซึ่งจัดขึ้นในช่วงต้นเดือนเมษายนของทุกปี ----------------------------------------- ผู้เรียบเรียง: นางสาวสุรีรัตน์ ทองภู นักโบราณคดี อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง เอกสารอ้างอิง: กรมศิลปากร, ปราสาทพนมรุ้ง, ๒๕๕๑. กรมศิลปากร, อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ปราสาทเมืองต่ำ, ๒๕๕๗. ชะเอม แก้วคล้าย, จารึกปราสาทหินพนมรุ้งที่พบใหม่ จารึกปราสาทหินพนมรุ้ง ๘, ๒๕๓๐. สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, จารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง, ๒๕๒๑. หม่อมราชวงศ์สุริยวุฒิ สุขสวัสดิ์, ปราสาทเขาพนมรุ้งศาสนบรรพตที่งดงามที่สุดในประเทศไทย, ๒๕๓๖.

รายงานการเดินทางไปราชการ ณ ประเทศ ญี่ปุ่น   ๑.      ชื่อโครงการ  โครงการ การประชุมเครือข่ายความร่วมมือทางวัฒนธรรมอาเซียน+๓ ( APTCCN) ครั้งที่ ๔  ณ  ประเทศญี่ปุ่น ๒.     วัตถุประสงค์      -          ๑. เพื่อติดตามความคืบหน้า ของการดำเนินงานโครงการต่างๆ  ที่ได้รับการอนุมัติภายใต้แผนการดำเนินงานเสริมสร้างความร่วมมือทางวัฒนธรรมอาเซียน + ๓  ระหว่างปี พ.ศ. ๒๕๕๖ – ๒๕๖๐ ( Work Plan on Enhancing ASEAN Plus Three Cooperation in Culture 2013 – 2017 ) และหารือความร่วมมือที่จะดำเนินการต่อไปภายใต้กรอบอาเซียน  + ๓ -          ๒. เข้าร่วมการสัมมนาหัวข้อ  “ การรับมือกับภัยพิบัติทางธรรมชาติ : การป้องกันและการบูรณะด้วยพลังของศิลปะและวัฒนธรรม  “ ( Coping  with Natural Disaster : Prevention and Reconstruction by the Power of Arts and Culture )” -          ๓. เข้าร่วมงานเทศกาล  “ Water  and Land Niigata Art Festival “ ครั้งที่ ๓ ณ Northern Culture Museum  เมือง Niigata  ซึ่งเป็นเมืองที่ได้รับเลือกเป็นหนึ่งในเมืองวัฒนธรรมแห่งเอเซียตะวันออก  ( East Asian City of Culture ) เนื่องจากในปี พ.ศ. ๒๕๕๙  ประเทศไทยจะเป็นเจ้าภาพจัดการประชุม APTCCN ครั้งที่ ๕  ดังนั้นในการประชุมครั้งนี้ หัวหน้าคณะผู้แทนไทยจะได้รับแต่งตั้งให้ทำหน้าที่รองประธานการประชุม ( ตามแนวปฏิบัติของอาเซียน ) ๓.      กำหนดเวลา  ระหว่างวันที่   ๙  กันยายน –  ๑๑  กันยายน  ๒๕๕๘ ๔.     สถานที่  Niigata city  340 km จากกรุงโตเกียว ใช้เวลาเดินทาง 4 ชั่วโมงครึ่งจาก สนามบินนาริตะ -          การประชุม The 4th APTCCN : International Conference Room,                                                 Niigata Convention Center TOKI  MESSE                                                 6-1 Bandaijima, Chuo-ku, Niigata City 950-0078 Japan -          การสัมมนา โดย Agency for Cultural Affairs of Japan                                       Niigata – City Performing Arts Center  RYUTOPIA 3-2 Ichibanboridori-cho,Chuo-ku, Niigata City 951-8132 Japan -          Cultural Tour:  Water and Land Niigata Arts Festival 2015, Northern Cultural Museum  ๕.     หน่วยงานผู้จัด   Agency for Cultural Affair of Japan ๖.     กิจกรรม ๙  กันยายน ๒๕๕๘              เดินทางจากประเทศไทยท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ( เที่ยวบิน TG 642 )      เวลา ๒๓:๕๐ น.  ของค่ำวันที่ ๘ กันยายน ๒๕๕๘ เดินทางถึง  ท่าอากาศยาน  นาริตะ กรุงโตเกียว     เวลา ๐๘.๑๐ น.  เช้าวันที่  ๙ กันยายน  ๒๕๕๘ เดินทางโดยรถไฟ  จากท่าอากาศยานนาริตะไปยัง  สถานที่จัดกการประชุม โรงแรม Nikko Niigata ๑๖:๐๐ น.   การประชุมเพื่อเตรียมการประชุม  ASEAN Secretariat and Host (Japan)             สถานที่ ห้อง Conference Room ๓๐๗ , Niigata Convention Center TOKI  MESSE ๑๗:๓๐น.   การประชุมเพื่อเตรียมการประชุม  ASEAN Secretariat , Heads of  Delegation and Hosts               สถานที่ ห้อง Conference Room ๓๐๗ , Niigata Convention Center TOKI  MESSE ๑๙:๐๐น. งานเลี้ยงต้อนรับผู้เข้าร่วมทุกท่าน               สถานที่  ห้องจัดเลี้ยง Toki  โรงแรม Nikko Niigata ๑๐  กันยายน  ๒๕๕๘ ๙:๐๐ น.  การประชุมระดับทวิภาคี  ระหว่าง Japan และ ประเทศต่างๆ ๑๒:๐๐ น. พักรับประทานอาหารกลางวัน ๑๓:๓๐ น. การประชุมใหญ่ Plenary Session               สถานที่ ห้อง International Conference Room,   Niigata Convention Center TOKI  MESSE ๑๕:๐๐น. พักรับประทานอาหารว่าง ๑๕:๓๐ น. การประชุมใหญ่ ( ต่อ ) ๑๗ :๐๐ น. จบการประชุมใหญ่ ๑๘:๓๐ น. งานเลี้ยงรับรองโดย  ผู้จัด Agency for Cultural Affair ,Japan ๑๑  กันยายน  ๒๕๕๘ ๘:๐๐ น. ออกเดินทางไปเข้าร่วมกิจกรรมการสัมมนา ๙:๐๐ น. การสัมมนาหัวข้อ  “ การรับมือกับภัยพิบัติทางธรรมชาติ : การป้องกันและการบูรณะด้วยพลังของศิลปะและวัฒนธรรม  “ ( Coping  with Natural Disaster : Prevention and Reconstruction by the Power of Arts and Culture )”             สถานที่ โรงละคร Noh Theatre- City Performing Arts Center RYUTOPIA ๑๔:๓๐ น. Cultural Tour:  Water and Land Niigata Arts Festival 2015, Northern Cultural Museum ๑๗:๐๐ น.จบการทัศนศึกษาทางวัฒนธรรม  ๑๑  กันยายน  ๒๕๕๘             เดินทางกลับประเทศไทย   ท่าอากาศยานนาริตะ( เที่ยวบิน TG 677 )      เวลา ๑๗:๒๕ น.  เดินทางถึง  ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ  เวลา ๒๑.๕๕ น.       ๗ . คณะผู้แทน ๑.      นางสาวดารุณี  ธรรมโพธิ์ดล               ทำหน้าที่  หัวหน้าคณะผู้แทนไทย ผู้อำนวยการสำนักความสัมพันธ์ต่างประเทศ  สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม ๒.     นางสาวอุรุษยา  อินทรสุขศรี ผู้อำนวยการกลุ่มความร่วมมือพหุภาคี สำนักความสัมพันธ์ต่างประเทศ  สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม ๓.      นายสุรยุทธ   วิริยะดำรงค์ สถาปนิกชำนาญการ ผู้แทนกรมศิลปากร ๙. สรุปสาระของกิจกรรม  ๑. ในส่วนของการประชุม ASEAN PLUS THREE CULTURAL COOPERATION NETWORK ( APTCCN )  ที่ประชุมมีมติรับรองรายงานการประชุม  ครั้งที่ ๓  ที่ประเทศ สิงคโปร์  เมื่อ วันที่ ๒๗  - ๒๘  สิหาคม  ๒๕๕๗ ส่วนที่เกี่ยวเนื่องกับกรมศิลปากรคือ วาระที่ ๕.๕ People to People Exhange ๕.๕.๑  ASEAN Plus Three people –to –people    CULTURAL Exchange Programme : Workshop , Creation and Exhibition of Ceramic Arts Proponent  ผู้นำเสนอ : ประเทศไทย งบประมาณ :  Cost Sharing   โดยประเทศไทยเสนอจัดในปี ๒๕๕๘   รับผิดชอบโดยกระทรวงวัฒนธรรม จะเชิญผู้ออกแบบผลงานเซรามิกจากประเทศอาเซียน และ + ๓  ประเทศละ ๒ ท่าน เข้าร่วมกิจกรรม  ระยะเวลา ๒ อาทิตย์  ในกรุงเทพมหานคร ,  นครปฐม  และ ราชบุรี  ผู้เข้าร่วมกิจกรรมจะได้แลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ในการสร้างสรรงานที่สำนักช่างสิบหมู่  กรมศิลปากร  ร่วมกันสร้างผลงานและนำไปจัดนิทรรศการในท้ายของการปิดกิจกรรม   ทั้งนี้ในที่ประชุม  ครั้งที่ ๔ ที่ Niigata  ผู้แทนประเทศไทยได้แจ้งต่อที่ประชุมว่า  กิจกรรมดังกล่าว  จะขอเลื่อนการจัดออกไป อาจเป็นในปี ๒๕๕๙  ทั้งนี้ขอให้ติดตามการรายงานจากผู้แทนฝ่ายไทยเป็นทางการต่อไป   ๒. ในส่วนการสัมมนา หัวข้อ  “ การรับมือกับภัยพิบัติทางธรรมชาติ : การป้องกันและการบูรณะด้วยพลังของศิลปะและวัฒนธรรม  “ ( Coping  with Natural Disaster : Prevention and Reconstruction by the Power of Arts and Culture )” ทางผู้จัดได้นำเสนอประเด็นจากการที่ประเทศญี่ปุ่นประสบภัยพิบัติ  จากแผ่นดินไหว และซึนามิ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๔ โดยมีวิทยากรสำคัญอาทิ ๑.     Mr. Kitano Nobuhiko  ( Head, Technical  Standard Section ) จากสถาบันวิจัยมรดกวัฒนธรรมแห่งชาติ ณ กรุงโตเกียว กรุณาบรรยายในหัวข้อ Project for rescuing cultural heritage damaged by the Great East Japan Earthquake โดยมีเนื้อหาทั้งการเก็บกู้โบราณวัตถุในพิพิธภัณฑ์ที่ได้รับผลกระทบ  การตรวจสอบโบราณสถาน และการร่วมกันวางแผนป้องกันและบรรเทาและสร้างเครือข่าย เพื่อลดผลกระทบความจากความเสี่ยง ซึ่งจะเกิดกับมรดกวัฒนธรรม ๒.     “Cinema Yell Tohoku” โดย คุณ Yuko Iwasdaki ( secretariat, Japan Community Cinema Center.  และ คุณ Kazunori Kushigeta ( Executive Director,Movie Co-op Miyako, Theater Manager,Cunemarine   มีเนื้อหาคือการจัดฉายภาพยนต์  ในพื้นที่ประสบพิบัติภัย  โดยได้รับการสนับสนุนจากอาสาสมัคร โรงภาพยนต์ในพื้นที่ และบริษัทผู้สร้างภาพยนตื  เพื่อสร้างขวัญกำลังใจให้ผู้ประสบภัย ๓.     “ Rikuzentakata Artist in Residence” โดย คุณ Junichi Hasegawa Director , Natsukashii Mirai Sozo Co.,Ltd.  และ คุณ Teiko  Hinuma  Program Director, Rikuzentakata  AIR program  มีเนื้อหาคือกลุ่มธุรกิจท้องถิ่นร่วมกันอนุรักษ์เมืองของตน คือเมือง Rikuzentakata ใน มรฑล Iwate ศิลปินจากประเทศญี่ปุ่น และต่างประเทศรับเชิญมาเพื่อประสานงานกับศิลปินท้องถิ่น  และศึกษาค้นคว้ามรดกวัฒนธรรมท้องถิ่นอาทิ การแสดงพื้นบ้าน  ก่อนนำมาประยุกต์สร้างผลงานตามแต่ประสบการณ์ของศิลปินแต่ละท่านในขณะพักอาศัยอยู่ในเมืองนั้น ๔.     “The Japan Foundation Asia Center “ โดยคุณ Koji Sato Director of General Affairs Section, The Japan Foundation Asia Center  ได้บรรยายกิจกรรมต่างๆในชื่อโครงการ “ HANDs! Hope and Dream Project! “เพื่อให้สมาชิกรุ่นใหม่จากประเทศกลุ่ม ASEAN “ได้มีโอกาสแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันในเรื่องการป้องกันพิบัติภัยในประเทศของแต่ละคน ๕.     “ IZA! KAERU CARAVAN!” โดยคุณ Hirokazu  Nagata Chairperson ,Plus Arts NPO โดยมีชุดของกิจกรรมซึ่งเด็ก และครอบครัวสามารถเรียนรู้เกี่ยวกับการป้องกันพิบัติภัย  ผ่านกิจกรรมเกมต่างๆ  โดยมีแนวคิดจาก  กบ   กิจกรรมนี้มิได้ดำเนินการพียงแต่ในประเทศญี่ปุ่นเท่านั้น  ยังริเริ่มในประเทศอื่นๆ เช่น อินโดนีเซีย , ประเทศไทย และ ฟิลิปปินส์  โดยมีการออกแบบกิจกรรมประยุกต์ให้เหมาะสมกับแต่ละท้องถิ่นและตัวการ์ตูนต่างๆ ๖.     “ Reviving the Tangible & Intangible Culture of Heritage Post Disaster: The Case of Kotagede Historical City, Togyakarta Indonesia” โดย ดร. Ikaputra    Professor .Department of Architecture&Planning Faculty of Engineering, Gadjah Mada University  มีเนื้อหาคือ กระตุ้นมาตรการป้องกัน ความเสียหายจากภัยพิบัติ ด้วยการนำศิลปะการออกแบบแฟชั่น  ของประดับตกแต่งโดยความรู้ทางด้านสถาปัตยกรรมของท่าน  มาสร้างเป็นรายได้กลับมาอนุรักษ์และพัฒนาท้องถิ่นโดยเฉพาะที่มีอาคารเรือนพื้นถิ่น ( old folk house )และประสบภัยพิบัติ เป็นการสร้างเสริมทางด้านเศรษฐกิจท้องถิ่นด้วยการมีส่วนร่วมของช่างทำเครื่องเงิน     ๑๐.ข้อเสนอแนะจากการเข้าร่วมกิจกรรม       ๑.คณะทำงานของกรมศิลปากรที่มีกรอบหน้าที่ดูแลกิจการด้านอาเซียน และ อาเซียน+๓ ควรที่จะได้รับทราบข้อมูลของการประชุม APTCCN ครั้งที่ ๔ นี้      ๒. คณะทำงานที่เตรียมการด้านการจัดกิจกรรมความร่วมมือ  ควรที่จะได้มีการประสานงานกับทางผู้แทนประเทศไทย  เพื่อที่จะได้ร่วมรับทราบนโยบายและแนวทางของการเตรียมความพร้อมในการจัดกิจกรรมที่จะมีในปี  พ.ศ.  ๒๕๕๙    ๓. ในส่วนที่ทางเจ้าภาพ ประเทศญี่ปุ่น โดย Agency for Cultural Affairs  เสนอแนวทางในการที่จะกระตุ้นให้ประเทศในกลุ่มอาเซียน และอาเซียน + ๓ เห็นคุณค่าและประโยชน์ของการจัดกิจกรรมความร่วมมือที่เกี่ยวข้องกับงานด้านการป้องกันและบรรเทาพิบัติภัย  โดยผ่านการสัมมนาที่ผู้จัดแนะนำผ่านกรณีศึกษาต่างๆ ซึ่งเป็นกิจกรรมทางด้านศิลปกรรม และวัฒนธรรมต่างๆ   ได้รับการตอบรับที่ดีจากผู้เข้าร่วมทุกประเทศ  และควรที่จะได้มีการปรึกษาหารือเพื่อเฟ้นหาแนวทางที่จะเป็นประโยชน์ให้ชัดเจนยิ่งๆ ขึ้นต่อๆไป  ทั้งนี้กรมศิลปากรซึ่งมีภาระหน้าที่ตามกฏหมายหลักคือ พ.ร.บ. โบราณสถานฯ  จึงถือว่าเป็นหน่วยงานที่ควรจะเป็นหลักในการริเริ่มและวางแนวทางไปสู่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง                 จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณาดำเนินการต่อไป

ผู้แต่ง               :  ฉลาด ไวอาษา, ร.ต.โรงพิมพ์           :  ไทยแบบเรียนปีที่พิมพ์           :  2495ภาษา               :  ไทยรูปแบบ             :  PDFเลขทะเบียน      :  น.32บ.2142จบเลขหมู่             :  923.173                         ฉ165ย

เลขทะเบียน : นพ.บ.20/5ห้องจัดเก็บ : ศรีโคตรบูรณ์ประเภทสื่อ : เอกสารโบราณหมวดหมู่ : พุทธศาสนาลักษณะวัสดุ :  24 หน้า  ; 5 x 57 ซ.ม. : ชาดทึบ ; ไม้ประกับธรรมดา มีฉลากไม้ไผ่ชื่อชุด : มัดที่ 11 (114-122) ผูก 5หัวเรื่อง :  แปดหมื่นสี่พันขันธ์ --เอกสารโบราณ            คัมภีร์ใบลาน            พุทธศาสนาอักษร : ธรรมอีสานภาษา : ธรรมอีสานบทคัดย่อ : มีเนื้อหาเกี่ยวกับพุทธศาสนา  สามารถสืบค้นได้ที่ห้องศรีโคตรบูรณ์ หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ นครพนม

เลขทะเบียน : นพ.บ.44/7ห้องจัดเก็บ : ศรีโคตรบูรณ์ประเภทสื่อ : เอกสารโบราณหมวดหมู่ : พุทธศาสนาลักษณะวัสดุ :  46 หน้า ; 4 x 55 ซ.ม. : ทองทึบ ; ไม้ประกับธรรมดา ชื่อชุด : มัดที่ 26 (254-266) ผูก 7หัวเรื่อง :  มหานิปาตวณฺณนา --เอกสารโบราณ             คัมภีร์ใบลาน             พุทธศาสนาอักษร : ธรรมอีสานภาษา : ธรรมอีสานบทคัดย่อ : มีเนื้อหาเกี่ยวกับพุทธศาสนา  สามารถสืบค้นได้ที่ห้องศรีโคตรบูรณ์ หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ นครพนม

ชื่อผู้แต่ง        :   ดำรงราชานุภาพ , สมเด็จฯ กรมพระยาชื่อเรื่อง         :   เรื่องเที่ยวที่ต่าง ๆ ภาค ๓ เล่าเรื่องเที่ยวมณฑลเพชรบูรณ์ ความไข้เมืองเพชรบูรณ์ครั้งที่พิมพ์      :   พิมพ์ครั้งที่แปด , พิมพ์ครั้งที่ห้าสถานที่พิมพ์    :   กรุงเทพฯสำนักพิมพ์      :   โรงพิมพ์วิศัลย์การพิมพ์ปีที่พิมพ์         :   ๒๕๑๙จำนวนหน้า     :   ๑๕๐ หน้าหมายเหตุ        :  งานพระราชทานเพลิงศพ นายเสริมศักดิ์  สินเจิมสิริ ณ เมรุวัดยานนาวา กรุงเทพมหานคร วันที่  ๑๕  มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๑๙                     หนังสือเรื่องเที่ยวที่ต่าง ๆ ภาค ๓ เล่าเรื่องเที่ยวเมืองมณฑลเพชรบูรณ์ นอกจากจะอ่านเพื่อความเพลิดเพลินแล้ว ยังนับว่าเป็นประโยชน์ในการศึกษาประวัติศาสตร์และโบราณคดีของท้องถิ่นนั้น ๆ เพราะจะช่วยให้ผู้อ่านได้ทราบลักษณะสภาพบ้านเมืองความเป็นอยู่ ขนบธรรมเนียมประเพณี ตลอดจนการอาชีพ และภูมิศาสตร์ของท้องถิ่นนั้นในอดีตได้เป็นอย่างดี                      ส่วนหนังสือเรื่องความไข้เมื่องเพชรบูณ์นั้นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงนิพนธ์หนังสือเรื่องนี้ขึ้นเมื่อครั้งเสด็จไปตรวจราชการ เนื่องจากมีกิตติศัพท์ในเรื่อง ไข้มาลาเรีย ทำให้ไม่มีข้าราชการคนใดอยากไปอยู่ พระองค์จึงเสด็จไปให้เป็นตัวอย่างแก่ข้าราชการทั้งหลาย