องค์ความรู้ สำนักหอสมุดแห่งชาติ เรื่อง เล่าเรื่องจากปกวารสารศิลปากร
ปกวารสารศิลปากร มีความน่าสนใจหลายประการ ไม่ว่าจะเป็นชื่อวารสารเหมือนอยู่ในคลี่พระราชสาส์นออกพระพิฆเนศหันซ้ายเล็กน้อย รวมทั้งภาพปก หลายครั้งภาพปกเป็นฝีพระหัตถ์ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระนริศรานุวัดติวงศ์ ผู้เขียนเลือก วารสารศิลปากร ปีที่ ๘ เล่มที่ ๘-๑๐ มกราคม ถึง มีนาคม๒๔๙๘
ปีที่ ๘ เล่ม ๘ มกราคม พ.ศ. ๒๔๙๘ มุมขวาด้านล่าง ปรากฏศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงเดิมอยู่ในหอสมุดวชิรญาณ เป็นจารึกที่หลายคนรู้จัก และเรียนตั้งแต่ชั้นมัธยมศึกษา ปัจจุบันอยู่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
ปีที่ ๘ เล่ม ๙ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๙๘ ตู้ลายรดน้ำสมัยอยุธยา ทำเป็นรูปฝรั่ง พระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ กับรูปแขก พระเจ้าออรังเซฟ ราชวงศ์โมกุล สันนิษฐานว่า ทำในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
ปีที่ ๘ เล่ม ๑๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๙๘ เสาศิลาจารึกเสาแปดเหลี่ยม อักษรมอญ พระยาโบราณราชธานินทร์ (พร เดชะคุปต์) พบที่ศาลสูง ลพบุรี ย้ายมารักษาที่อยุธยาพิพิธภัณฑสถาน ภายหลังสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ตรัสสั่งให้ส่งมาไว้ในหอพระสมุด ปัจจุบันอยู่ ชั้น ๔ ห้องเอกสารโบราณ อาคารวชิรญาณ หอสมุดแห่งชาติ
แผ่นศิลาที่อยู่บริเวณกลางภาพ พบที่วัดมเหยงค์ จังหวัดนครศรีธรรมราช เคลื่อนมาอยู่ที่อาคารมหาสุรสิงหนาถ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร ปี พ.ศ. ๒๔๖๖ ภายหลังสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ตรัสสั่งให้ส่งมาไว้ในหอพระสมุดกับจารึกหลักอื่น ๆ ซึ่งเดิมสถานที่แสดงจารึกอยู่ในห้องพระโรงศิวโมกขพิมาน ปัจจุบันอยู่ ณ พระที่นั่งอุตราภิมุขพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
หลายครั้งหลายเรื่องราว มาจากปกหนังสือแค่ไม่กี่เล่ม ภาพแค่ไม่กี่ภาพ ร้อยเรียงเป็นเรื่องราวได้เขียนในโอกาสเฉลิมฉลองวันสถาปนาสำนักหอสมุดแห่งชาติ ครบ ๑๑๘ ปี และความเชื่องโยงระหว่างหอสมุดแห่งชาติ กับกรมศิลปากร ที่เป็นขุมทรัพย์ของชาติ ตักศิลาของประเทศ
--------------------------------------------
ข้อมูลอ้างอิง
กรมศิลปากร. จารึกในประเทศไทย เล่ม ๑ อักษรปัลลวะ หลังปัลลวะ พุทธศตวรรษที่ ๑๑-๑๔.
กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์, ๒๕๒๙.
-----. จารึกในประเทศไทย เล่ม ๒ อักษรปัลลวะ อักษรมอญ พุทธศตวรรษที่ ๑๒-๒๑. กรุงเทพฯ:
ภาพพิมพ์, ๒๕๒๙.
ก่องแก้ว วีระประจักษ์ และนิยะดา ทาสุคนธ์. ตู้ลายทอง ภาค ๑. กรุงเทพฯ: อมรินทร์การพิมพ์, ๒๕๒๓.
ศิลป์ พีระศรี. เรื่องตู้ลายรดน้ำ. พระนคร: กรมศิลปากร, ๒๕๐๓.
“ภาพตู้ลายรดน้ำสมัยศรีอยุธยา ทำเป็นรูปราชทูตฝรั่งเศสกับราชทูตเปอร์เซียสำหรับเก็บหนังสือใบลาน
ในหอสมุดวชิรญาณ” วารสารศิลปากร. ๘, ๙ (กุมภาพันธ์ ๒๔๙๘): ปก.
“ภาพศิลาจารึกครั้งกรุงสุโขทัย อยู่ในหอสมุดวชิรญาณ.” วารสารศิลปากร. ๘, ๘ (มกราคม ๒๔๙๘): ปก.
“ภาพศิลาจารึกภาษามอญ และภาษาสันสกฤต ภายในหอสมุดวชิรญาณด้านใต้.” วารสารศิลปากร. ๘, ๑๐
(มีนาคม ๒๔๙๘): ปก.--------------------------------------------
ผู้เรียบเรียง นายบารมี สมาธิปัญญา นักวิชาการเผยแพร่ สำนักหอสมุดแห่งชาติ
กราฟิก นายชลิต ปรีชากุล นายช่างศิลปกรรม สำนักหอสมุดแห่งชาติ