บ้านหลวงรับราชทูต ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของหมู่อาคารโบราณสถานบ้านหลวงรับราชทูต (บ้านวิชาเยนทร์) ในเขตตำบลท่าหิน อำเภอเมืองฯ จังหวัดลพบุรี ซึ่งมีการจัดแบ่งพื้นที่ออกเป็น ๓ เขตหลัก ได้แก่บ้านวิชาเยนทร์ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันตก บ้านหลวงรับราชทูตตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออก มีโรงสวดหรือโบสถ์ในคริสต์ศาสนา นอเตรอะ ดาม เดอ ลอแรตต์ (Notre-Dame de Laurette) อยู่ตรงกึ่งกลางหมู่อาคาร

องค์ความรู้ จากกลุ่มโบราณคดี สำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี เรื่อง "การสำรวจภาพเขียนสี ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ณ เขาผาแรต" ผู้เรียบเรียง สรธัช โรจนารัตน์ (นักโบราณคดีชำนาญการ) ปริวรรษ เจียมจิตต์ (ผู้ช่วยนักโบราณคดี)

++ เทวสถานปรางค์แขก ++ ที่ตั้ง : ตำบลท่าหิน อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี สิ่งสำคัญ ๑.ปรางค์ ๓ องค์ก่อด้วยอิฐ ๒. วิหาร ๓. ถังเก็บน้ำ ประวัติและความสำคัญ : เทวสถานปรางค์แขก ตั้งอยู่ระหว่างพระนารายณ์ราชนิเวศน์กับบ้านหลวงรับราชฑูตไม่ห่างจากปรางค์สามยอดมากนัก เดิมเป็นศาสนสถานในศาสนาพราหมณ์ ประกอบด้วยปรางค์ก่ออิฐ ๓ องค์ ตั้งเรียงกันในแนวเหนือ – ใต้ ปรางค์องค์กลางขนาดใหญ่สุดขนาบข้างด้วยปรางค์ขนาดเล็ก ๒ องค์ ปรางค์ทั้งสามมีประตู เข้า-ออก ทางด้านทิศตะวันออกเพียงด้านเดียว อีกสามด้านเป็นประตูหลอก . กำหนดอายุได้ในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕ เนื่องจากมีลักษณะการก่อสร้างและลักษณะทางสถาปัตยกรรมคล้ายกับปรางค์ในศิลปะเขมรแบบพะโค (พ.ศ. ๑๔๒๕ – ๑๔๓๖) คือ เป็นปรางค์ก่ออิฐไม่สอปูนเชื่อมต่อกันด้วยยางไม้กรอบประตูศิลาเข้ากรอบเลียนแบบเครื่องไม้ . ปรางค์แขกคงจะได้รับการบูรณะซ่อมแซมครั้งใหญ่ด้วยอิฐ สอปูน ซึ่งเข้าใจว่ากระทำในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พร้อมกับสร้างวิหารเล็กหน้าปรางค์ ซึ่งมีประตูทางเข้าแบบโค้งแหลมและถังเก็บน้ำทางด้านใต้ขององค์ปรางค์ ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๐๔ และ พ.ศ. ๒๕๒๑ กรมศิลปากรได้ทำการขุดแต่ง และบูรณะปรางค์แขกอีกครั้งหนึ่ง นับว่าปรางค์แขกเป็นโบราณสถานที่เก่าแก่และสำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของจังหวัดลพบุรี พื้นที่โบราณสถาน : ๓ งาน ๘๕ ตารางวา ลักษณะรูปแบบศิลปกรรม : สมัยลพบุรี อายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕-๑๖ ลักษณะการถือครองที่ดินหรือผู้ดูแล : กรมศิลปากร การขึ้นทะเบียน : ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๓ ตอนที่ ๒๔ วันที่ ๒ สิงหาคม ๒๔๗๙ (ที่มา : ทะเบียนโบราณสถานในเขตสำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี)

++ วัดโบสถ์ ตำบลโก่งธนู อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี++ ตั้งอยู่ริมแม่น้ำลพบุรี เป็นวัดเก่าแก่ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ต่อมาพระอุโบสถหลังเดิมชำรุด ทรุดโทรมใช้การไม่ได้ ทางวัดจึงได้จัดสร้างขึ้นใหม่ในสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ และได้ก่อสร้างเพิ่มเติมในสมัยรัตนโกสินทร์ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ ๓๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๐๕ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ลักษณะรูปแบบศิลปกรรม : พระอุโบสถ(เก่า) และกำแพงแก้ว เป็นอาคารทรงโรงศิลปกรรมสมัยกรุงศรีอยุธยา หลังคามุงด้วยกระเบื้องดินเผา ผนังก่ออิฐถือปูนขัดด้วยปูนตำ โครงหลังคาเป็นไม้ทั้งหมด มีช่อฟ้า ใบระกาและหางหงส์ ทำด้วยไม้สักแกะสลัก ภายในอาคารปูด้วยกระเบื้องดินเผา บนฐานชุกชีประดิษฐานพระพุทธรูปขนาดต่างๆเป็นชุดหมู่ จำนวน ๘ องค์ องค์ประธานเป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องปางมารวิชัยประทับนั่งบนบัลลังก์ฐานสิงห์ ด้านหน้าพระประธานประกอบด้วยพระสาวก ๒ องค์ อยู่ทางด้านซ้ายและขวาพระหัตถ์หันพระพักตร์เข้าหาพระประธาน ตรงกลางด้านหน้าพระประธานประดิษฐานพระพุทธรูปปางมารวิชัยหันพระพักตร์ไปทางเดียวกับพระประธาน ส่วนเจดีย์เป็นเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง ตั้งอยู่บนฐานเขียงในผังจัตุรัส ก่ออิฐถือปูน กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถาน โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๐๙ ตอนที่ ๑๑๙ วันที่ ๑๗ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๕ ปัจจุบันได้รับการอนุรักษ์ประติมากรรมภายในอุโบสถ โดยสำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี ตามโครงการปฏิบัติราชการกลุ่มจังหวัดภาคกลางตอนบน ประจำปีงบประมาณ ๒๕๖๒ โครงการพัฒนาปรับปรุงสิ่งอำนวยความสะดวกความปลอดภัย และฟื้นฟูแหล่งท่องเที่ยวประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และท่องเที่ยววิถีชุมชนลุ่มน้ำเจ้าพระยาป่าสัก " โครงการอนุรักษ์จิตกรรมและประติมากรรมวัดโบสถ์ ตำบลโก่งธนู อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี " (ที่มา : ทะเบียนโบราณสถาน ในเขตสำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี ) - เจดีย์กลางน้ำเมืองระยอง ปูชนียสถานที่สำคัญของจังหวัดระยอง เป็นสัญลักษณ์สำคัญของจังหวัด และเป็นสิ่งที่ชาวระยองเคารพบูชา

++ วัดอุโปสถาราม ต.สะแกกรัง อ.เมือง จ.อุทัยธานี ++ ประวัติและลักษณะโบราณสถาน วัดอุโปสถาราม หมู่ที่ ๑ ตำบลสะแกงกรัง อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี ตั้งอยู่ริมแม่น้ำสะแกกรัง เดิมชื่อวัดโบสถ์มโนรมย์ สร้างขึ้นเป็นวัดเมื่อ พ.ศ.๒๓๒๔ โดยพระสุนทรมุนี (จัน) อดีตเจ้าคณะจังหวัดอุทัยธานีรูปที่ ๒ ดำเนินการก่อสร้าง และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ ๒๐ มกราคม ๒๔๒๕ ชาวบ้านเรียกกันว่า “วัดโบสถ์” พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จทอดพระเนตรวัดอุโปสถาราม เมื่อครั้งเสด็จเยี่ยมพสกนิกรชาวจังหวัดอุทัยธานี และมีการสร้างแพรับเสด็จบริเวณท่าน้ำหน้าวัด กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถาน วัดอุโปสถารามในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑๐ ตอนที่ ๑๗๔ วันที่ ๒๘ ตุลาคม ๒๕๓๖ และประกาศกำหนดเขตที่ดินโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑๕ ตอนพิเศษ ๓๗ง วันที่ ๑๙ พฤษภาคม ๒๕๔๑ พื้นที่โบราณสถานประมาณ ๔ไร่ สิ่งก่อสร้างสำคัญภายในวัดประกอบด้วย อุโบสถ วิหาร เจดีย์ ตั้งอยู่บนฐานในที่เดียวกัน และมณฑปแปดเหลี่ยม "อุโบสถ" เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนขนาด ๕ ห้อง ตั้งอยู่บนฐานไพทีเดียวร่วมกันกับวิหาร และเจดีย์ หันหน้าไปทางตะวันออก ภายในมีภาพจิตรกรรมฝาผนัง เขียนเรื่องราวที่เกี่ยวกับพุทธประวัติ ตามที่ปรากฏในปฐมสมโพธิกถา "วิหาร" เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนขนาด ๕ ห้อง ตั้งคู่ขนานกับโบสถ์ผนังด้านหน้าทำประตู ๒ ช่อง ด้านข้างทำหน้าต่างด้านละ ๓ ช่อง ประตูและหน้าต่างทำซุ้มโค้งแบบอิทธิพลตะวันตก ผนังด้านหน้า และผนังด้านใน เขียนเรื่องราวเกี่ยวกับพุทธประวัติ พระมาลัย พระอสีติมหาสาวก และพระอสุรากรรมฐาน ๑๐ "เจดีย์" ตั้งอยู่ด้านหลังอุโบสถ และวิหาร เป็นเจดีย์ทรงระฆัง ตั้งเรียงกันอยู่จำนวน ๓ องค์ "มณฑปแปดเหลี่ยม" เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนทรงแปดเหลี่ยม ๒ ชั้น อิทธิพลตะวันตก(ยุโรป) ออกมุขด้านหน้าและด้านข้างทำบันไดขึ้นชั้นบนทั้งสองข้างขนาบมุขด้านหน้าหลังคาเรือนประธานเครื่องไม้มุงกระเบื้องซีเมนต์ (กระเบื้องว่าว) หลังคามุขทั้งสองก่ออิฐถือปูน รูปโค้งครึ่งวงกลม กรอบหน้าต่างตกแต่งลวดลายปูนปั้น ผนังด้านนอกตกแต่งประติมากรรมปูนปั้นรูปพระอุ้มบาตร รายรอบด้วยลวดลายพรรณพฤกษา หงส์ และนกกระสา มณฑปแห่งนี้ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๒ โดยหลวงพิทักษ์ภาษา (บุญเรือง พิทักษ์อรรณพ)