สาระอีสาน นำเสนอและเผยแพร่เกร็ดความรู้ต่าง ๆ จากข้อมูลท้องถิ่นตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันและหนังสือสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน และหนังสืออื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง มีให้บริการอยู่ที่หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.๙ นครราชสีมา ต้อนรับสู่เดือนแห่งเทศกาลฮาโลวีน ขอนำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับผีตนหนึ่งที่น่าสนใจ เป็นผีที่ชาวอีสานต่างให้ความสำคัญโดยเฉพาะก่อนถึงฤดูทำนาโดยจะต้องมีการจัดพิธีเซ่นไหว้ด้วย นั่นก็คือ "ผีตาแฮก" เรื่องราวของผีตนนี้จะเป็นอย่างไร มาอ่านกันเลยนะคะ เรียบเรียงโดย นางสาวกุลริศา รัชตะวุฒิ นักภาษาโบราณ เนื้อหามีดังนี้

 

                   ตาแฮก หรือ ผีตาแฮก คือ ผีประจำไร่นา มีหน้าที่ดูแลนาข้าวไม่ให้เสียหาย คอยให้ผลผลิตในนาให้มีความอุดมสมบูรณ์ ชาวนาในภาคอีสานจึงให้ความสำคัญกับนาตาแฮกเป็นอย่างมาก ก่อนที่จะทำนาชาวอีสานจะทำพิธีไหว้ผีตาแฮก ซึ่งเหมือนกับพิธีแรกนาขวัญของภาคกลาง

 

                   นิทานความเป็นมาของตาแฮกนั้นมีหลายที่มา บ้างก็เล่าว่าเป็นหญิงที่เวียนว่ายตายเกิดเพราะแรงอาฆาตผูกพยาบาทจนในชาติสุดท้ายเกิดเป็นนางยักษ์และได้เลื่อมใสในพุทธศาสนาจึงเลิกจองเวรและได้ไปอาศัยอยู่ตามไร่นา และบ้างก็เล่าว่าเป็นพ่อลูกที่กระทำผิดอย่างมากจึงถูกสาปให้มาเป็นผีเฝ้าไร่นา

 

                   ชาวอีสานจะทำพิธีไหว้ผีตาแฮกสองครั้ง ครั้งแรกก่อนถึงฤดูทำนา และครั้งที่สองในงานบุญข้าวสากหรืองานบุญเดือนสิบโดยนำอาหารไปไหว้ที่ไร่นา ซึ่งถือเป็นประเพณีที่สำคัญและสืบต่อมาจนถึงทุกวันนี้

 

บรรณานุกรม

มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์. สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน เล่ม 4. กรุงเทพฯ: มูลนิธิ, 2542.

ตาแฮก. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 9 ตุลาคม 2567, จาก: https://library.stou.ac.th/.../exhibition.../index.html

ผีตาแฮก. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 9 ตุลาคม 2567, จาก: https://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th/esaninfo/?p=6624