ส่องอักษรดูสาระ นำเสนอและเผยแพร่เกร็ดความรู้ต่าง ๆ จากคำศัพท์และองค์ความรู้ที่น่าสนใจในเอกสารโบราณที่มีอยู่ ณ ห้องอีสานศึกษา ของหอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.๙ นครราชสีมา

สำหรับวันนี้ พี่นักภาษาโบราณขอพาไปส่องเนื้อหาที่น่าสนใจในเอกสารโบราณประเภทหนังสือสมุดไทยขาวเล่มหนึ่งของหอสมุดแห่งชาติฯ นครราชสีมา ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับ ความฝันและพุทธทำนายของพระยาปัตถเวน เนื้อหามีดังนี้

 

ในด้านวิทยาศาสตร์ ความฝันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสารเคมีและกระแสไฟฟ้าในสมอง ในขณะที่ร่างกายของเรากำลังหลับพักผ่อน แต่สมองยังทำงานอยู่ ส่วนในด้านโหราศาสตร์สำหรับคนไทยแล้ว ความฝันอาจหมายถึงนิมิตอย่างหนึ่งที่ต้องการบอกหรือสื่อเหตุการณ์ล่วงหน้าให้กับผู้ที่ฝัน โดยความเชื่อเรื่องการทำนาย การวิเคราะห์ความฝันเป็นสิ่งที่อยู่กับคนไทยมาเนิ่นนาน สังเกตได้จากวรรณคดีไทยหลายเรื่องที่มักจะมีฉากการฝันแล้วทำนายเหตุกาณ์ถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับตนในอนาคต เช่น เรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนพลายงามได้กับนางศรีมาลา ซึ่งพลายงามได้นิมิตความฝัน แล้วขุนแผนได้ทำนายความฝันให้กับพลายงามว่าฝันแบบนี้ตำราโบราณว่าจะได้เมียดี ส่วนนางศรีมาลาก็ได้นิมิตฝันด้วยเช่นกัน ท้ายที่สุดพลายงามกับนางศรีมาลาก็ได้แต่งงานกัน

 

นอกจากการทำนายฝันบอกเหตุการณ์ล่วงหน้าที่จะเกิดขึ้นแล้ว การทำนายฝันเพื่อวิเคราะห์ตัวเลขในการเสี่ยงโชคก็เป็นที่นิยมอย่างมากสำหรับคนไทย ซึ่งในบางครั้งแม้แต่วิทยาศาสตร์ก็ไม่สามารถอธิบายได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับวิจารณญาณของผู้อ่านแต่ละท่าน

 

ทั้งนี้ ห้องอีสานศึกษาได้มีหนังสือพระสูตร และ อรรถกถา แปล ขุททกนิกาย เอกนิบาตชาดก เล่มที่ 3 ภาคที่ 2 เรื่อง มหาสุบินชาดก และอรรถกาถา ไว้สำหรับบริการการอ่านควบคู่ไปกับเอกสารตัวเขียนด้วยนะคะ หากท่านใดสนใจ เรียนเชิญได้ที่ห้องอีสานศึกษา ชั้น 2 หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.๙ นครราชสีมา ค่ะ

 

บรรณานุกรม

- คำกลอนมงคลทิพย์มณี. หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.๙ นครราชสีมา. หนังสือสมุดไทยขาว. อักษรไทย. ภาษาไทย. เส้นรงค์ (ดินสอ, หมึก). ม.ป.ป. เลขที่ 10. หมวดวรรณคดี.

- นิมิตพระยาปัตถเวนและวรรณกรรมคำสอน. หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.๙ นครราชสีมา. หนังสือสมุดไทยขาว. อักษรไทย. ภาษาไทย. เส้นหมึก. ม.ป.ป. เลขที่ 41. หมวดวรรณคดี.

- ชลดา เรืองรักษ์ลิขิต.  ความฝันกับเหตุดีเหตุร้ายในวรรณคดีไทย.  วารสารราชบัณฑิตยสถาน. 31,3 (กรกฎาคม - กันยายน 2549): 799-819.

- เชียงใหม่นิวส์.  พุทธทำนาย 16 ประการ เกิดให้เห็นแล้วกี่ข้อในบ้านเมืองเรา?.  [ออนไลน์].  สืบค้นเมื่อ 27 กุมภาพันธ์ 2568, จาก:

https://www.chiangmainews.co.th/social/2955331/

- ตุลาภรณ์  แสนปรน. วรรณกรรมพุทธทำนายในสังคมไทย : การสร้างสรรค์และการสื่อความหมายทางวัฒนธรรม.  วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต (ภาษาไทย).  มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 2565. 

- ธนบัตร ใจอินทร์.  พุทธทํานายความฝันพระเจ้าปเสนทิโกศล ฉบับหอสมุดแห่งชาติ: ความสัมพันธ์กับเพลงยาวพยากรณ์กรุงศรีอยุธยา.  วารสารอักษราพิบูล.  1, 2 (กรกฎาคม - ธันวาคม 2563): 38-53.

- บ้านจอมยุทธ.  นิมิตพระยาปัตถเวน 16 ข้อ.  [ออนไลน์].  สืบค้นเมื่อ 27 กุมภาพันธ์ 2568, จาก: https://www.baanjomyut.com/library_4/thailand%20_astrology/31.html

- มหามกุฏราชวิทยาลัยในพระบรมราชูปถัมภ์.  พระสูตร และ อรรถกถา แปล ขุททกนิกาย เอกนิบาตชาดก เล่มที่ 3 ภาคที่ 2.  กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2525

- สุรวิทย์ คงทอง.  พุทธทำนาย (ทำนายปัทถเวน).  [ออนไลน์].  สืบค้นเมื่อ 27 กุมภาพันธ์ 2568, จาก: http://dspace.nstru.ac.th:8080/dspace/bitstream/123456789/279/1/พุทธทำนาย%20%28ทำนายปัทถเวน%29

- ๙ มหาเวทย์. คัมภีร์ปัถเวทน์ ตำรานิมิตพระยาปัตถเวน.  [ออนไลน์].  สืบค้นเมื่อ 27 กุมภาพันธ์ 2568, จาก:

https://9mahawed.blogspot.com/2013/08/blog-post_30.html

 

เรียบเรียงโดย นางสาวกุลริศา รัชตะวุฒิ นักภาษาโบราณ

ออกแบบโดย นายพีรยุทธ กษิติบดินทร์ชัย บรรณารักษ์ปฏิบัติการ