“รอยเลื่อนสะกาย” : มหันตภัยทางธรณีวิทยาที่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทยและภูมิภาค

วันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2568 เกิดเหตุแผ่นดินไหวรุนแรงจากรอยเลื่อนสะกายในเมียนมา ประชาชนในหลายพื้นที่ของไทยรับรู้แรงสั่นสะเทือน ตั้งแต่ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก ภาคกลาง และกรุงเทพมหานครและปริมณฑล โดยเฉพาะเหตุการณ์ตึกถล่มที่เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร สร้างความเสียหายอย่างใหญ่หลวงต่อชีวิตและทรัพย์สิน

 

หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.๙ นครราชสีมา ขอแสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้งต่อครอบครัวของผู้สูญเสียจากเหตุการณ์ตึกถล่มที่เขตจตุจักร และขอส่งกำลังใจให้กับผู้ที่ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์ครั้งนี้

 

รอยเลื่อนสะกาย : ลักษณะทางธรณีวิทยาและศักยภาพในการเกิดแผ่นดินไหว

รอยเลื่อนสะกายเป็นรอยเลื่อนมีพลัง (active fault) ขนาดใหญ่ที่วางตัวในแนวเหนือ-ใต้ พาดผ่านประเทศเมียนมา มีความยาวประมาณ 1,200 กิโลเมตร รอยเลื่อนนี้เป็นรอยเลื่อนแบบเหลื่อมระนาบ (strike-slip fault) ที่มีการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลกในแนวราบ โดยแผ่นเปลือกโลกด้านตะวันตกเคลื่อนที่ไปทางเหนือเมื่อเทียบกับแผ่นเปลือกโลกด้านตะวันออก

 

ลักษณะทางธรณีวิทยาที่สำคัญของรอยเลื่อนสะกาย ได้แก่

• อัตราการเคลื่อนที่ : รอยเลื่อนสะกายมีอัตราการเคลื่อนที่เฉลี่ยประมาณ 2 เซนติเมตรต่อปี ซึ่งถือว่าสูง และบ่งชี้ถึงศักยภาพในการเกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่

• ประวัติการเกิดแผ่นดินไหว : ในอดีต รอยเลื่อนสะกายเคยทำให้เกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่หลายครั้ง เช่น แผ่นดินไหวขนาด 8.0 ในปี พ.ศ. 2455 ใกล้เมืองมัณฑะเลย์ และแผ่นดินไหวขนาด 7.3 ในปี พ.ศ. 2473 ที่เมืองพะโค

• ความเสี่ยงต่อประเทศไทย : เนื่องจากรอยเลื่อนสะกายตั้งอยู่ใกล้กับประเทศไทย แรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นบนรอยเลื่อนนี้จึงสามารถส่งผลกระทบต่อประเทศไทยได้ โดยเฉพาะภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก ภาคกลาง รวมถึงกรุงเทพมหานครและปริมณฑล

 

แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นบนรอยเลื่อนสะกายเมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2568 ได้ส่งผลกระทบต่อประเทศไทยและประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาค ดังนี้

• ประเทศไทย : แรงสั่นสะเทือนทำให้เกิดความเสียหายต่ออาคารบ้านเรือน โครงสร้างพื้นฐาน และทรัพย์สินต่าง ๆ โดยเฉพาะในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล นอกจากนี้ ยังส่งผลกระทบต่อจิตใจของประชาชน ทำให้เกิดความหวาดกลัวและวิตกกังวล

• ประเทศเมียนมา : ประเทศเมียนมาได้รับความเสียหายอย่างหนักจากแผ่นดินไหว เนื่องจากเป็นจุดศูนย์กลางของแผ่นดินไหว

• ประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาค : แรงสั่นสะเทือนสามารถรับรู้ได้ในประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาค เช่น บังกลาเทศ อินเดีย และจีน

 

จากเหตุการณ์รอยเลื่อนสะกายที่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทยและภูมิภาค แสดงให้เห็นถึงความจำเป็นในการเตรียมพร้อมรับมือภัยพิบัติในอนาคต หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.๙ นครราชสีมา ขอเชิญชวนทุกท่านมาศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับภัยพิบัติจากหนังสือและสื่อต่าง ๆ ที่หอสมุดฯ ได้รวบรวมไว้ โดยขอแนะนำหนังสือที่น่าสนใจ ดังนี้

 

1. ชื่อหนังสือ : แผ่นดินไหวที่คนไทยต้องเผชิญ

เลขทะเบียนหนังสือ : 551.22 ท151ผ

บรรณานุกรม : ทรงสมัย สุทธิธรรม. แผ่นดินไหวที่คนไทยต้องเผชิญ. กรุงเทพฯ: ไพลินบุ๊คเน็ต, 2550.

 

2. ชื่อหนังสือ : รอยเลื่อนในประเทศไทย แผ่นดินไหว-สึนามิ ภัยคืบคลานใกล้ตัว

เลขทะเบียนหนังสือ : 551.4637 ร193

บรรณานุกรม : ดาณุภา ไชยพรธรรม. รอยเลื่อนในประเทศไทย แผ่นดินไหว-สึนามิ ภัยคืบคลานใกล้ตัว. กรุงเทพฯ: แพรธรรม, [2554].

 

3. ชื่อหนังสือ : สุดโหด มหันตภัยล้างโลก

เลขทะเบียนหนังสือ : 363.34 บ177ส

บรรณานุกรม : บรรยง บุญฤทธิ์. สุดโหดมหันตภัยล้างโลก. กรุงเทพฯ: อนิเมทกรุ๊ป, 2548.

 

4. ชื่อหนังสือ : ต้องรอด เจาะลึกภัยพิบัติพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาส

เลขทะเบียนหนังสือ : 363.34 ส274ต

บรรณานุกรม : สมยศ ศุภกิจไพบูลย์. ต้องรอด : เจาะลึกภัยพิบัติพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาส. กรุงเทพฯ: ย้อนรอย, 2558.

 

5. ชื่อหนังสือ : น้ำท่วม สึนามิ แผ่นดินไหว ภัยพิบัติใหญ่จะเกิดขึ้นอีกเร็ว ๆ นี้จริงหรือไม่?

เลขทะเบียนหนังสือ : 363.3495 ท362น

บรรณานุกรม : ทัศนัย ปัญญา. น้ำท่วม สึนามิ แผ่นดินไหว ภัยพิบัติใหญ่จะเกิดขึ้นอีกเร็ว ๆ นี้จริงหรือไม่. กรุงเทพฯ: แฮปปี้บุ๊ค, 2553.

 

เพื่อเตรียมพร้อมรับมือภัยพิบัติที่อาจเกิดขึ้นในประเทศไทย ขอเชิญศึกษาหนังสือเกี่ยวกับภัยพิบัติได้ที่ #ห้องหนังสือทั่วไป ชั้น 1 หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.๙ นครราชสีมา

 

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:

• กรมอุตุนิยมวิทยา: บทความวิชาการเพื่อเสนอตีพิมพ์ในวารสาร “อุตุ”

• Sanook.com: รู้จัก "รอยเลื่อนสะกาย" ฉายายักษ์หลับกลางเมียนมา ตัวการแผ่นดินไหว เขย่าแรงถึงไทย

• ไทยรัฐออนไลน์: ทำความรู้จัก รอยเลื่อนสะแกง ตัวการแผ่นดินไหวกระทบไทย

• Thai PBS News: รุนแรงสุดในรอบ 95 ปีแผ่นดินไหวบนบก 7.7 รอยเลื่อนสะกาย

 

เรียบเรียงข้อมูลและแนะนำโดย : นางแพรว ธนภัทรพรชัย เจ้าพนักงานห้องสมุดชำนาญงาน

ออกแบบกราฟิกโดย : นายพีรยุทธ กษิติบดินทร์ชัย บรรณารักษ์ปฏิบัติการ