16 ธันวาคม “วันกีฬาแห่งชาติ”

วันกีฬาแห่งชาติ ตรงกับวันที่ 16 ธันวาคมของทุกปี เพื่อเป็นการระลึกถึงพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงเป็นนักกีฬาตัวแทนของชาติไทยในการแข่งขันกีฬาแหลมทองครั้งที่ 4 (IV SEAP GAMES) และทรงชนะเลิศได้รับเหรียญทองในการแข่งขันเรือใบประเภท โอเค (OK) เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม 2510 ด้วยพระปรีชาสามารถทางการกีฬาและพระจริยาวัตรในการที่ทรงเป็นนักกีฬาที่ดี จนปรากฏเป็นที่เลื่องลือและจารึกไว้ในประวัติศาสตร์วงการกีฬาโลก คณะกรรมการโอลิมปิกสากล จึงได้มีมติเป็นเอกฉันท์ให้ทูลเกล้าฯ ถวายเหรียญทองดุษฎีกิตติมศักดิ์ของโอลิมปิกสูงสุด (ทอง) นับว่าเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์แรกในโลกที่ทรงได้รับเกียรติยศด้านการกีฬาอันสูงสุดดังกล่าว

ทั้งนี้เพื่อเป็นการระลึกถึงพระปรีชาสามารถด้านการกีฬาของพระองค์ และเพื่อเป็นการกระตุ้นเตือนให้ประชาชนชาวไทยเห็นคุณค่าและความสำคัญของการกีฬา การกีฬาแห่งประเทศไทย จึงได้มีมตินำเสนอคณะรัฐมนตรีลงความเห็นชอบ เมื่อวันที่ 15 เมษายน 2529 กำหนดให้วันที่ 16 ธันวาคมของทุกปี เป็น “วันกีฬาแห่งชาติ”

ประวัติการแข่งขันกีฬาแห่งชาติ

กีฬาแห่งชาติ (Thailand National Games) เป็นการแข่งขันมหกรรมกีฬาหลากหลายชนิดระหว่างภูมิภาคในประเทศไทย เดิมเรียกว่า “กีฬาเขตแห่งประเทศ ไทย” จัดโดยองค์การส่งเสริมกีฬาแห่งประเทศไทย (อสกท.; ปัจจุบันคือ การกีฬาแห่งประเทศไทย; กกท.) จัดขึ้นครั้งแรกเมื่อวันที่ 1-5 พฤศจิกายน 2510 ที่กรุงเทพมหานคร โดยการแบ่งเขตการแข่งขันเป็น 5 เขต ต่อมาใน พ.ศ. 2527 ในการจัดการแข่งขันกีฬาแห่งชาติ ครั้งที่ 18 ประจำปี พ.ศ. 2527 คณะกรรมการ อสกท. มีมติให้เปลี่ยนไปใช้ชื่อการแข่งขันใหม่ว่า “กีฬาแห่งชาติ” พร้อมทั้งเปลี่ยนแปลงวัตถุประสงค์ในการแข่งขันเพื่อเป็น การสร้างความแข็งแกร่งให้แก่วงการกีฬาของชาติ และในการแข่งขันกีฬาแห่งชาติ ครั้งที่ 32 ประจำปี พ.ศ. 2543 ได้เปลี่ยนการแข่งขันจากระบบเขตเป็นในนามจังหวัดโดย ตรง เรียกการแข่งขันแบบ “คัดเลือกตัวแทนภาค” โดยแบ่งออกเป็น 5 ภาค ปัจจุบันกีฬาแห่งชาติจัดการแข่งขันมาแล้ว 48 ครั้ง และมีกำหนดจัดการแข่งขัน 1 ปี ต่อครั้ง ซึ่งครั้งที่ 49 นี้ จัดขึ้นที่จังหวัดจันทบุรี ระหว่างวันที่ 9-20 ธันวาคม 2567

การแข่งขันกีฬาแห่งชาติ ครั้งที่ 49 “จันท์เกมส์”

          การแข่งขันกีฬาแห่งชาติ ครั้งที่ 49 หรือ “จันท์เกมส์” จัดขึ้นที่จังหวัดจันทบุรี ระหว่างวันที่ 9-20 ธันวาคม 2567 มีการแข่งขันทั้งหมด 54 ชนิดกีฬา แบ่งเป็นกีฬาบังคับ 2 ชนิดกีฬา คือ กรีฑา และว่ายน้ำ กีฬาสากล 50 ชนิดกีฬา กีฬาอนุรักษ์ 2 ชนิดกีฬา และกีฬาสาธิต 5 ชนิดกีฬา โดยมีสัญลักษณ์นำโชคเป็นกระต่ายยิ้มร่าเริงถือคบเพลิง ชื่อ “น้องชมจันท์” และมีคำขวัญการแข่งขัน ว่า “สานสัมพันธ์ สานไมตรี กีฬาดีที่เมืองจันท์” โดยจังหวัดจันทบุรี ได้กระจายสนามแข่งขันครอบคลุมทั่วทั้ง 10 อำเภอ เพื่อให้ชาวจันทบุรีได้มีส่วนร่วมในการเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันในครั้งนี้ และอีกหนึ่งความพิเศษในการเป็นเจ้าภาพในครั้งนี้ คือ การจัดทำเหรียญรางวัลประดับด้วยอัญมณี เพื่อมอบให้แก่นักกีฬาที่ชนะการแข่งขันทุกชนิดกีฬา

แนวความคิดสัญลักษณ์การแข่งขันกีฬาแห่งชาติ ครั้งที่ 49 จันท์เกมส์

1. น้ำตก แทน น้ำตกที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่งดงามของจังหวัดจันทบุรี

   คลื่นทะเล แทน แหล่งทรัพยากร ธรรมชาติและแหล่งท่องเที่ยวที่งดงาม

   ลู่การแข่งขัน แทน การแข่งขันกีฬาแห่งชาติ ณ จังหวัดจันทบุรี ที่สร้างความสามัคคี และมิตรภาพที่งดงาม

2. พระจันทร์ และอัญมณี เป็นเลข ๑ ไทย แทนการรวมน้ำใจกันเป็นหนึ่งของชาวจังหวัดจันทบุรี ในการจัดการแข่งขันกีฬาแห่งชาติ ครั้งที่ 49 “จันท์เกมส์”

3. สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

พระมหากษัตริย์ไทยที่กู้เอกราชของชาติ โดยมีจุดเริ่มต้นที่จังหวัดจันทบุรี และเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวจันทบุรี

4. สัญลักษณ์การแข่งขันกีฬาแห่งชาติ

เรียบเรียงโดย นางสาวปริศนา ตุ้มชัยพร บรรณารักษ์ชำนาญการ
                  หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี  สำนักศิลปากรที่ 5 ปราจีนบุรี  กรมศิลปากร

แหล่งข้อมูลเอกสารอ้างอิง

การกีฬาแห่งประเทศไทย.  ใต้ร่มเงาแห่งพระบารมี 16 ธันวา วันกีฬาแห่งชาติ.  กรุงเทพฯ: การกีฬาแห่งประเทศไทย, 2531.

การกีฬาแห่งประเทศไทย.  พระมหากษัตริย์นักกีฬา.  กรุงเทพฯ: การกีฬาแห่งประเทศไทย, 2549.

กิตติ โล่ห์เพชรัตน์.  ดนตรี กีฬา ศิลปะ พ่อหลวงของแผ่นดิน.  กรุงเทพฯ: ก้าวแรก, 2559.

คู่มือผู้ชมการแข่งขันกีฬาแห่งชาติ ครั้งที่ 49 จันท์เกมส์.  [ออนไลน์].  สืบค้นเมื่อ12 ธันวาคม 2567, จาก:                                               https://www.changames49.com/downloads/GuideChanGames49.pdf

จันทบุรีประกาศความพร้อมทุกภาคส่วน มหกรรมการแข่งขันกีฬาแห่งชาติ ครั้งที่ 49 “จันท์เกมส์”.  [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 4 ธันวาคม  
     2567, จาก: https://www.thairath.co.th/sport/worldsport/others/2828145

บุญเติม แสงดิษฐ.  วันสำคัญ.  กรุงเทพฯ: พชรการพิมพ์, 2541.