กล่าวถึงการเสด็จประพาสหัวเมืองต่างๆ ซึ่งก่อให้เกิดคุณประโยชน์แก่ประเทศหลายประการ ทำให้ทราบถึงความเป็นอยู่ ทุกข์ สุข ของราษฎรตามหัวเมือง ซึ่งในคราวเสด็จประพาสแหลมมลายู เมื่อ ร.ศ.108 ได้ทรงพบว่าราษฎรที่เมืองพัทลุงเป็นไข้ทรพิษตายกันมาก จึงโปรดเกล้าฯ ให้พระยาพัทลุงส่งคนเข้าไปฝึกหัดปลูกฝีที่โรงพยาบาลในกรุงเทพฯ แล้วให้รับหนองโคออกมาปลูกฝีที่เมืองพัทลุงให้ราษฎรทุกปี

           นอกจากจะเป็นการกระชับสัมพันธไมตรีกับนานาประเทศ เพื่อเป็นการเผยแพร่เกียรติยศและความเป็นเอกราชของไทยแล้ว พระองค์ยังได้นำแบบฉบับวิธีการปกครอง การทำนุบำรุงบ้านเมือง และแบบแผนขนบธรรมเนียมประเพณีบางประการที่เหมาะสมกับประเทศไทยมาปรับปรุง แก้ไขและใช้บริหารประเทศ ซึ่องก่อให้เกิดผลดีแก่บ้านเมืองเป็นอันมาก