หอสมุดแห่งชาตินครศรีธรรมราช  ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่  15  ตุลาคม  2477  โดยกรมศิลปากร  กระทรวงธรรมการ  (กระทรวงวัฒนธรรมในปัจจุบัน)  เพื่อรวบรวมโบราณคดี  วรรณกรรม  และหนังสือเกี่ยวกับศีลธรรมให้ประชาชนได้ศึกษาค้นคว้า  มีคณะกรรมการอำนวยการชั้นต้น  15  คน  นายอินทร์  รัตนวิจิตร  เป็นพนักงานหอสมุดแห่งชาติวัดพระมหาธาตุจังหวัดนครศรีธรรมราช  เป็นคนแรก  โดยใช้วิหารสามจอมในบริเวณวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหารเป็นครั้งแรก  ต่อมาพระรัตนธัชมุนี  (แบน คณฐาภรโณ)  เจ้าอาวาสวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร  ได้ย้ายหอสมุดแห่งชาตินี้ไปอยู่ที่วิหารพระธรรมศาลา  เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2478

 

          พ.ศ. 2496  วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร  ได้รับงบประมาณซ่อมวิหารพระธรรมศาลา  ดังนั้นที่ทำการหอสมุดแห่งชาติสาขานครศรีธรรมราชจึงมีความจำเป็นต้องย้ายออกไปอยู่ที่วิหารทับเกษตรใกล้องค์พระบรมธาตุเจดีย์

 

          พ.ศ. 2511  กรมศิลปากรได้รับงบประมาณก่อสร้างอาคารหอสมุดแห่งชาตินครศรีธรรมราชชั่วคราวในบริเวณหน่วยศิลปากรที่  8  ณ  วัดสวนหลวงตะวันออก (ร้าง)

 

          พ.ศ. 2513  อาคารชั่วคราวของหอสมุดแห่งชาตินครศรีธรรมราช  ชำรุดจำเป็นต้องย้ายกลับไปตั้งที่วิหารพระระเบียงในบริเวณวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหารอีกครั้งหนึ่ง

 

          พ.ศ. 2518  กรมศิลปากรได้รับงบประมาณก่อสร้างอาคารหอสมุดแห่งชาติสาขานครศรีธรรมราช  ถาวรขึ้นภายในบริเวณเดียวกับหน่วยศิลปากรที่  8  และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาตินครศรีธรรมราช  เป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กทรงไทย  3  ชั้น  มีพื้นที่ทั้งหมด  1,084  ตารางเมตร  ได้ก่อสร้างเสร็จเรียบร้อยเมื่อวันที่ 

25  มิถุนายน  2519  และเปิดให้บริการเป็นทางการเมื่อวันจันทร์ที่  15  พฤษภาคม  2521  โดยสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ  สมเด็จพระสังฆราช  ทรงกรุณาเสด็จมาเป็นประธานในพิธี

 

          พ.ศ. 2535  กรมศิลปากรได้จัดสรรงบประมาณเพื่อก่อสร้างอาคารหอสมุดแห่งชาตินครศรีธรรมราช  เพิ่มขึ้นอีก  1  หลัง  (อาคาร 2)  ต่อมาในปี  พ.ศ. 2548  ได้มีการซ่อมแซม  ทาสีอาคาร  และปรับภูมิทัศน์  ทั้ง  2  อาคาร  ด้วยงบประมาณ  1,300,000  บาท  (หนึ่งล้านสามแสนบาทถ้วน)

 

          พ.ศ. 2553  กรมศิลปากรได้รับงบประมาณปรับปรุงระบบไฟฟ้าอาคาร  1  เป็นจำนวนเงิน  1,200,000  บาท  (หนึ่งล้านสองแสนบาทถ้วน)  และงบประมาณปรับปรุงพื้นกระเบื้องยาง  ชั้น  3  อาคาร  1  เป็นเงิน  160,000  บาท  (หนึ่งแสนหกหมื่นบาทถ้วน)

 

          หอสมุดแห่งชาตินครศรีธรรมราช  เป็นแหล่งให้ความรู้ทางศิลปะวิทยาการต่าง ๆ  ที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดนครศรีธรรมราช  ตั้งอยู่ในบริเวณเดียวกันกับสำนักศิลปากรที่  14  นครศรีธรรมราช  และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ  นครศรีธรรมราช  ปัจจุบันหอสมุดแห่งชาตินครศรีธรรมราช  สังกัดสำนักศิลปากรที่ 14 นครศรีธรรมราช กรมศิลปากร  กระทรวงวัฒนธรรม