ตอน แนะนำความรู้ก่อนดูโขน ตอนทูษณ์ ขร ตรีเศียร และวิธีไอเดนติฟาย สามพญายักษ์นางสำมะนักขา
ความรู้ก่อนดูโขน
ตอนทูษณ์ ขร ตรีเศียร และวิธีไอเดนติฟาย สามพญายักษ์
โดย นายลักษมณ์ บุญเรือง
ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ขอนแก่น
จากครั้งที่แล้ว ที่เราแนะนำตัวละครโขนเรื่องรามเกียรติ์ ตอน เล่ห์รักยักขินี คือนางสำมะนักขา ไป ก็ยังเหลือตัวเอกอีก ๑ เซ็ต มาพร้อมกัน ๓ ตัว คือ ทูษณ์ ขร และตรีเศียร พี่ชายทั้งสามคนของนางสำมะนักขา ที่โดนนางโกหกว่า โดนพระรามลวนลาม พี่ทั้งสามจึงเจ็บแค้นแทนน้อง ออกไปเช็คบิลพระราม แต่ก็ถูกพระรามใช้ศร(ธนู) ยิงตาย
เมื่อเริ่มมีตัวละครหลายตัว หลายคนอาจจะงง แล้วว่าเราจะรู้ได้อย่างไรว่าตัวไหน ขร ตัวไหนทูษณ์ ถ้าให้เดานางสำมะนักขา กับตรีเศียรคงไม่ยาก นางสำมะนักขาก็ต้องเป็นยักษ์ผู้หญิง ตรีเศียรก็ต้องมี ๓ หัว ใช่มั้ยครับ เรามาแยกแยะระหว่างขร กับ ทูษณ์กัน
อันว่า โขนนั้นเป็นการแสดงชั้นสูงของไทย แต่ไหนไรมา คนแต่ก่อนได้จัดลักษณะเฉพาะของแต่ละตัวไว้ ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ เป็น ไอเดนติตี้ ของแต่ละตัว ดังนี้
พญาทูษณ์ เป็นเจ้าเมืองจารึก มีลักษณะเป็นยักษ์ มี ๑ หน้า ๒ มือ กายและหน้าสีม่วงแก่ สวมมงกุฎยอดกนก ตาจรเข้ ปากขบ เป็นพ่อของวิรุญจำบัง
ส่วน พญาขร เป็นเจ้าเมืองโรมคัล เป็นพ่อของมังกรกัณฑ์และแสงอาทิตย์ ลักษณะเป็นยักษ์มี ๑ หน้า ๒ มือ กายและหน้าสีเขียวเข้ม สวมมงกุฎยอดจีบ (ดูจะคล้ายๆ ยอดฤาษี) ตาจรเข้ (ลักษณะตาจะปรือๆฉ) ปากขบ (คือเอาเขี้ยวมาขบปาก)
และสุดท้ายคือตรีเศียร ดูง่ายที่สุด ตรีเศียรเป็นเจ้าเมืองมัชวารี ลักษณะเป็น ยักษ์สีขาว มีสามหน้า ๖ มือ มีหน้าปกติ ๑ หน้า และมีหน้าเล็กๆ อยู่ตรงท้ายทอยอีก ๒ หน้า ปากขบ ตาจรเข้ สวมมงกุฎยอดน้ำเต้า สามยอด ยอดกลางใหญ่ที่สุด
ทีนี้พอเราแยกแยะออกแล้วว่าใครเป็นใคร หวังว่าท่านผู้ชมที่มาดูโขนพิพิธภัณฑ์ขอนแก่น วันที่ ๒๓ ธันวา นี้จะดูรู้เรื่องและสนุกสนานไปกับการแสดงมากยิ่งขึ้นนะครับ
ปล. ในเรื่องรามเกียรติ์จริงๆ พญายักษ์แต่ละตนตายต่างกรรมต่างวาระกันนะครับ แต่โขนของเราเป็นโขนวัยรุ่น เอาใจคนยุคใหม่ ไม่ชอบอะไรเยิ่นเยอะเยิ่นเยินๆๆๆๆๆๆ เลยจับมามิกซ์ตายไร่เรี่ยกันไปเลยในตอนเดียว อิ อิ แต่ขอบอกว่าสวย มว๊ากกกกก เวลามารวมกันสามตัวแล้ว เพราะผมไปแอบดูมาแต่นครเชียงใหม่ที่เวียงกุ่มกามแล้วครับ สวยจริงๆ
ดูฟรีเด้อครับ พลาดเที่ยวนี้ รออีก 3 ปี รอพิพิธภัณฑ์ขอนแก่นปรับปรุงเสร็จ ปี 70 นู่นเลย ถึงจะมีมาให้เบิ่งอีกเทื่อ
เรื่องตา กับปาก ผมอธิบายความตามลักษณะหัวโขนที่ช่างทำนะครับ ตามตำราไม่ได้ดูมาว่าเขาว่ากันยังไง
ถ้าตาโพลง คือ ตากลมๆ ทื่อๆ แต่ตาจรเข้ คือ ตาปรือๆ
ส่วนปาก ขบก็เหมือนเอาเขี้ยวขบฟัน ถ้าปากแสยะ ก็เหมือนคนยิงฟัน และยังมีปากอ้าอีก ส่วนใหญ่จะเป็นลิง
![](https://finearts.go.th/uploads/tinymce/source/80/%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%99%20%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B9%E0%B9%82%E0%B8%82%E0%B8%99%20%20%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B9%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B9%8C%20%E0%B8%82%E0%B8%A3%20%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%20%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%84%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%9F%E0%B8%B2%E0%B8%A2%20%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B9%8C%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%82%E0%B8%B2/1.jpg)
ตอนทูษณ์ ขร ตรีเศียร และวิธีไอเดนติฟาย สามพญายักษ์
โดย นายลักษมณ์ บุญเรือง
ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ขอนแก่น
จากครั้งที่แล้ว ที่เราแนะนำตัวละครโขนเรื่องรามเกียรติ์ ตอน เล่ห์รักยักขินี คือนางสำมะนักขา ไป ก็ยังเหลือตัวเอกอีก ๑ เซ็ต มาพร้อมกัน ๓ ตัว คือ ทูษณ์ ขร และตรีเศียร พี่ชายทั้งสามคนของนางสำมะนักขา ที่โดนนางโกหกว่า โดนพระรามลวนลาม พี่ทั้งสามจึงเจ็บแค้นแทนน้อง ออกไปเช็คบิลพระราม แต่ก็ถูกพระรามใช้ศร(ธนู) ยิงตาย
เมื่อเริ่มมีตัวละครหลายตัว หลายคนอาจจะงง แล้วว่าเราจะรู้ได้อย่างไรว่าตัวไหน ขร ตัวไหนทูษณ์ ถ้าให้เดานางสำมะนักขา กับตรีเศียรคงไม่ยาก นางสำมะนักขาก็ต้องเป็นยักษ์ผู้หญิง ตรีเศียรก็ต้องมี ๓ หัว ใช่มั้ยครับ เรามาแยกแยะระหว่างขร กับ ทูษณ์กัน
อันว่า โขนนั้นเป็นการแสดงชั้นสูงของไทย แต่ไหนไรมา คนแต่ก่อนได้จัดลักษณะเฉพาะของแต่ละตัวไว้ ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ เป็น ไอเดนติตี้ ของแต่ละตัว ดังนี้
พญาทูษณ์ เป็นเจ้าเมืองจารึก มีลักษณะเป็นยักษ์ มี ๑ หน้า ๒ มือ กายและหน้าสีม่วงแก่ สวมมงกุฎยอดกนก ตาจรเข้ ปากขบ เป็นพ่อของวิรุญจำบัง
ส่วน พญาขร เป็นเจ้าเมืองโรมคัล เป็นพ่อของมังกรกัณฑ์และแสงอาทิตย์ ลักษณะเป็นยักษ์มี ๑ หน้า ๒ มือ กายและหน้าสีเขียวเข้ม สวมมงกุฎยอดจีบ (ดูจะคล้ายๆ ยอดฤาษี) ตาจรเข้ (ลักษณะตาจะปรือๆฉ) ปากขบ (คือเอาเขี้ยวมาขบปาก)
และสุดท้ายคือตรีเศียร ดูง่ายที่สุด ตรีเศียรเป็นเจ้าเมืองมัชวารี ลักษณะเป็น ยักษ์สีขาว มีสามหน้า ๖ มือ มีหน้าปกติ ๑ หน้า และมีหน้าเล็กๆ อยู่ตรงท้ายทอยอีก ๒ หน้า ปากขบ ตาจรเข้ สวมมงกุฎยอดน้ำเต้า สามยอด ยอดกลางใหญ่ที่สุด
ทีนี้พอเราแยกแยะออกแล้วว่าใครเป็นใคร หวังว่าท่านผู้ชมที่มาดูโขนพิพิธภัณฑ์ขอนแก่น วันที่ ๒๓ ธันวา นี้จะดูรู้เรื่องและสนุกสนานไปกับการแสดงมากยิ่งขึ้นนะครับ
ปล. ในเรื่องรามเกียรติ์จริงๆ พญายักษ์แต่ละตนตายต่างกรรมต่างวาระกันนะครับ แต่โขนของเราเป็นโขนวัยรุ่น เอาใจคนยุคใหม่ ไม่ชอบอะไรเยิ่นเยอะเยิ่นเยินๆๆๆๆๆๆ เลยจับมามิกซ์ตายไร่เรี่ยกันไปเลยในตอนเดียว อิ อิ แต่ขอบอกว่าสวย มว๊ากกกกก เวลามารวมกันสามตัวแล้ว เพราะผมไปแอบดูมาแต่นครเชียงใหม่ที่เวียงกุ่มกามแล้วครับ สวยจริงๆ
ดูฟรีเด้อครับ พลาดเที่ยวนี้ รออีก 3 ปี รอพิพิธภัณฑ์ขอนแก่นปรับปรุงเสร็จ ปี 70 นู่นเลย ถึงจะมีมาให้เบิ่งอีกเทื่อ
เรื่องตา กับปาก ผมอธิบายความตามลักษณะหัวโขนที่ช่างทำนะครับ ตามตำราไม่ได้ดูมาว่าเขาว่ากันยังไง
ถ้าตาโพลง คือ ตากลมๆ ทื่อๆ แต่ตาจรเข้ คือ ตาปรือๆ
ส่วนปาก ขบก็เหมือนเอาเขี้ยวขบฟัน ถ้าปากแสยะ ก็เหมือนคนยิงฟัน และยังมีปากอ้าอีก ส่วนใหญ่จะเป็นลิง
![](https://finearts.go.th/uploads/tinymce/source/80/%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%99%20%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B9%E0%B9%82%E0%B8%82%E0%B8%99%20%20%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B9%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B9%8C%20%E0%B8%82%E0%B8%A3%20%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%20%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B9%84%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%9F%E0%B8%B2%E0%B8%A2%20%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B9%8C%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%82%E0%B8%B2/1.jpg)
(จำนวนผู้เข้าชม 238 ครั้ง)