ตุ้มหูทองคำ 

     พบจากเมืองโบราณอู่ทอง

     ตุ้มหูทองคำ นายเนรมิต อ่ำพุทรา เจ้าหน้าที่ของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อู่ทอง พบบริเวณริมสระน้ำภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี เมื่อวันที่ ๙ มิถุนายน ๒๕๕๓ จัดแสดงห้องบรรพชนคนอู่ทอง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ อู่ทอง 

     ตุ้มหูทองคำ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ๑.๘ เซนติเมตร หนาประมาณ ๑ เซนติเมตร มีลักษณะเป็นห่วงกลม ส่วนบนเรียวเล็ก ส่วนล่างใหญ่และหนา สามารถถอดแยกออกจากกันได้เป็นสองส่วนเพื่อให้สะดวกต่อการสวมใส่ โดยประกอบยึดติดกันด้วยเดือยทรงกระบอกกลมบริเวณส่วนบน และสลักทรงสี่เหลี่ยมที่อยู่บริเวณส่วนล่าง

     ตุ้มหูรูปทรงเดียวกันนี้ แต่ทำจากตะกั่วหรือดีบุก พบเป็นจำนวนมากบริเวณเมืองโบราณอู่ทอง มักหล่อขึ้นรูปจากแม่พิมพ์เป็นชิ้นเดียวไม่สามารถถอดแยกออกจากกันได้ มีการตกแต่งที่หลากหลาย ทั้งแบบเรียบ ฉลุลายโปร่ง ประดับด้วยปุ่มแหลม เป็นต้น นอกจากนั้นยังพบตุ้มหูรูปแบบนี้ตามแหล่งโบราณสมัยทวารวดีอื่น ๆ เช่น เมืองโบราณคูบัว จังหวัดราชบุรี เมืองโบราณจันเสน จังหวัดนครสวรรค์ เป็นต้น      ทั้งนี้มีการค้นพบแม่พิมพ์ตุ้มหูรูปทรงนี้ที่เมืองโบราณอู่ทอง และเมืองโบราณจันเสนด้วย

     หลักฐานการสวมใส่ตุ้มหูรูปแบบนี้ปรากฏในงานศิลปกรรมประเภทดินเผาและปูนปั้น ทั้งที่เป็นประติมากรรมบุคคลและภาพเล่าเรื่อง เช่น ประติมากรรมดินเผารูปสตรีประดับศาสนสถานและแผ่นดินเผาภาพบุคคลฟ้อนรำ จากเมืองโบราณอู่ทอง ภาพปูนปั้นรูปสตรีและนักดนตรีจากเมืองโบราณคูบัว จังหวัดราชบุรี เป็นต้น จากหลักฐานดังกล่าว สันนิษฐานว่า ผู้ที่สวมใส่ตุ้มหูรูปแบบนี้น่าจะเป็นบุคคลชั้นสูง เมื่อสวมใส่ทำให้ใบหูยาวลงจรดบ่าหรือไหปลาร้า เนื่องจากน้ำหนักของตุ้มหู

     ตุ้มหูทองคำชิ้นนี้ กำหนดอายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๓ – ๑๕ หรือประมาณ ๑,๑๐๐ – ๑,๓๐๐ ปีมาแล้ว เป็นโบราณวัตถุชิ้นพิเศษที่มีความโดดเด่นเนื่องจากผลิตด้วยทองคำซึ่งถือเป็นโลหะมีค่า แสดงถึง     เทคนิคการผลิตที่ประณีตกว่าตุ้มหูรูปแบบเดียวกันชิ้นอื่น ๆ อันบ่งบอกถึงฝีมือและภูมิปัญญาของช่างทองสมัยทวารวดี นอกจากนั้นยังแสดงให้เห็นถึงความเจริญรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจของเมืองโบราณอู่ทองในช่วงเวลาดังกล่าวได้เป็นอย่างดี

เอกสารอ้างอิง

ศรีศักร วัลลิโภดม. “จันเสนเมืองแรกเริ่มในลุ่มลพบุรี-ป่าสัก”. ใน สังคมและวัฒนธรรมจันเสนเมืองแรกเริ่มในลุ่มลพบุรี-ป่าสัก. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เรือนแก้วการพิมพ์, ๒๕๓๙.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. ศิลปะทวารวดี : วัฒนธรรมทางศาสนายุคแรกเริ่มในดินแดนไทย. กรุงเทพฯ : เมือง โบราณ, ๒๕๖๒.