พระพุทธบาท ๖ รอย ๖ แห่ง ที่เมืองจันทบุรี พระพุทธบาท คือ รอยประทับพระบาทของพระพุทธเจ้า เป็นรูปเคารพและเป็นสัญลักษณ์แทนพระองค์ อาจจะพบ หรือ สร้างจำลองข้างเดียวหรือทั้งสองข้างได้ พระพุทธบาท ที่เมืองจันทบุรี อาจจะมีมากกว่า ๖ รอย(แห่ง)แต่ผู้เขียนได้เห็นและรู้จัก ในขณะนี้มี ๖ รอย(แห่ง)ด้วยกัน ได้แก่ รอยที่ ๑ พระพุทธบาทยอดเขาคิฌชกูฏ มีกล่าวถึงในพระราชหัตถเลขาเมื่อครา รัชกาลที่ ๕ เสด็จเมืองจันทบุรี ใน พ.ศ.๒๔๑๙ สรุปได้ว่ามีหมอไทยพื้นบ้าน ไปเก็บสมุนไพรบน "เขาลูกบาต"(เรียกตามเอกสาร)พบรอยพระพุทธบาท พระยาจันทบุรีได้ทราบความ จึงได้ไปดู ...เหนรอยนั้นยาวประมาณ ๓ ศอก กว้างประมาณศอกเสศเปนลายในศิลาขด ๆ แต่ไม่เปนรอยนิ้ว... รอยที่ ๒ พระพุทธบาทยอดเขาพลอยแหวน เป็นพระพุทธบาทจำลอง เป็นทองเหลือง เพื่อแทนรอยพระพุทธบาทเดิมที่เป็นศิลาทราย (ซึ่งรอยเดิมมีนักวิชาการสันนิษฐานว่าเป็นศิลาที่ย้ายมาจากเมืองเพนียด หน้าวัดทองทั่ว ปัจจุบันศิลาชิ้นนี้แตกหัก ) รอยที่ ๓ พระพุทธบาทวัดสระบาป จากคำบอกเล่าของรองเจ้าอาวาสว่า รอยพระพุทธบาทที่มีอยู่ที่วัดนี้น่าจะราว ๔๐๐-๕๐๐ ปี แต่สร้างเมื่อไรไม่ปรากฏหลักฐาน ปัจจุบันจัดเก็บไว้ในห้องใต้พระอุโบสถ (ซึ่งวัดนี้มีประวัติการตั้งวัดครั้งแรกและย้ายวัดหลายครั้ง รวมอายุเกือบพันปี)และมีการขึ้นทะเบียนโบราณวัตถุกรมศิลปากรเป็นที่เรียบร้อย รอยที่ ๔ พระพุทธบาทเขามะขาม เมื่อ พ.ศ.๒๔๐๑ ท่านพ่อมิตร ธมฺมโชติ ได้ร่วมกับชาวบ้านสร้างวัดมะขามเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ต่อมาได้จ้างช่าง(ก๋งซิ่ม แซ่หลิม) อาชีพรับจ้าง แกะสลักหินเป็นรอยพระพุทธบาทจำลองเสร็จเรียบร้อย ชาวบ้านได้รวมตัวกันแห่รอยพระพุทธบาทจำลองขึ้นสู่ยอดเขามะขามประมาณปี พ.ศ.๒๔๑๘ พร้อมด้วยหลังคาคลุมพระพุทธบาทจำลอง ๑ หลัง ปัจจุบันมีชาวบ้านช่วยกันดูแลรักษาเมื่อถึงเทศกาลตรุษจีนของทุกปีก็มีชาวบ้านมาสักการะทุกปีตลอดมา และเป็นที่พระมาอยู่ปริวาสกรรมทุกปี เป็นประจำ ปีละ ๒ ครั้ง ๆ ละ ๒๐๐ ถึง ๕๐๐ รูปทุกปี รอยที่ ๕ พระพุทธบาทวัดไผ่ล้อมเมือง อยู่ภายในพระอุโบสถหลังใหม่ ของวัดไผ่ล้อม(เป็นวัดพระอารามหลวง) ใน พ.ศ.๒๕๓๑ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๑๐ เมื่อครั้งดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ฯ สยามมกุฎราชกุมาร ได้เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ มาทรงประกอบพิธีสวมเกศองค์พระพุทธไสยาสน์ ประจำภาคตะวันออก ที่ประดิษฐาน ณ พระอุโบสถแห่งนี้ รอยที่ ๖ พระพุทธบาทวัดมรรคา พระพุทธบาทวัดมรรคาหรือวัดวันยาวบน อำเภอขลุงนี้ มีเรื่องราวกล่าวถึงในเอกสารจดหมายเหตุ พ.ศ.๒๔๗๒ ว่า...มีการนมัสการแลปิดทองพระพุทธบาท...อันเปนงานเทศกาลประจำปี ซึ่งกำหนดเริ่มการแต่วันที่ ๑๓ ถึงวันที่ ๑๕ มีนาคม...ปวงประชาชนในท้องที่แลต่างท้องที่พากันไปประชุมนมัสการกันเปนจำนวนมาก... รอยพระพุทธบาท ๖ แห่ง ที่ผู้เขียนนำมาเล่านี้ อาจจะยังไม่ครบถ้วน หากใครมีข้อมูลเพิ่มจากที่มีอยู่นี้สามารถนำมาเสนอเพิ่มเติมได้ ซึ่งจะเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวทางศาสนา และเมื่อท่านได้ไปเยี่ยมชม สักการะอาจพบธรรมชาติในพื้นที่นั้น ๆ ย่อมทำให้จิตใจสงบ และเปี่ยมสุขอย่างแน่นอน ผู้เขียน สุมลฑริกาญจณ์ มายะรังษี นักจดหมายเหตุ หอจดหมายเหตุแห่งชาติ จันทบุรี เอกสารอ้างอิง หอจดหมายเหตุแห่งชาติ จันทบุรี.(๑๓)มท๒.๓.๔/๕๘ เอกสารกระทรวงมหาดไทยชุดมณฑลจันทบุรี.เรื่องขอภาพยนตร์ใช้ฉายในงานนมัสการพระพุทธบาทที่วัดมรคา[๑๐ ก.พ.-๑๐ มี.ค.๒๔๗๒]