ฉันจะปลูกป่าบนดอยตุง
หลังจากสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรชาวไทยภูเขาในพื้นที่ห่างไกล ทรงพบว่าชาวไทยภูเขาดำรงชีพในแนวทางที่ไม่ถูกต้อง เช่น ตัดไม้ทำลายป่า ทำลายต้นน้ำลำธาร เผาป่าทำไร่เลื่อนลอย ปลูกฝิ่น เมื่อดินจืดก็ย้ายถิ่นไปเรื่อย ๆ จนดอยต่าง ๆ มีสภาพเป็นภูเขาหัวโล้น พื้นที่ดอยตุง เป็นพื้นที่หนึ่งที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงมีพระราชปรารภว่า “ฉันจะปลูกป่าบนดอยตุง” พระองค์มีพระราชดำริให้บูรณาการฟื้นฟูและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม พร้อมกับการพัฒนาสังคมและเศรษฐกิจของชุมชนชาวไทยภูเขาในบริเวณนั้น เพื่อให้เกิดการอยู่ร่วมกันและพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน
โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จึงเริ่มต้นขึ้น เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๑ ภายใต้แนวพระราชดำริ “ปลูกป่า ปลูกคน” เพื่อพัฒนาพื้นที่ดอยตุง ๙๓,๕๑๕ ไร่ (ประมาณ ๑๕๐ ตารางกิโลเมตร) ในเขตอำเภอแม่จัน กิ่งอำเภอแม่ฟ้าหลวง และอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย โดยมีมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เป็นผู้ดูแลโครงการ และประสานงานกับหน่วยงานของรัฐบาล องค์กรเอกชน รวมถึงมูลนิธิแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีด้วย โครงการดังกล่าวจะให้ความสำคัญกับการเจริญเติบโตของคนและป่าควบคู่กัน นำไปสู่การพัฒนาทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน ซึ่งผลการดำเนินงานที่ผ่านมาสามารถเปลี่ยนแปลงชุมชนที่ต้องพึ่งพาการปลูกพืชเสพติดและตัดไม้ทำลายป่าเพราะจำเป็นต้องอยู่รอด ให้กลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดี มีศักดิ์ศรี มีส่วนร่วมและรู้สึกเป็นเจ้าของการพัฒนาชุมชนของตนเองได้
วันที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๔ เนื่องในวันคล้ายวันพระราชสมภพสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เชียงใหม่ ขอร่วมน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ข้าพระพุทธเจ้า ข้าราชการและเจ้าหน้าที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เชียงใหม่
เรียบเรียง : นางเกษราภรณ์ กุณรักษ์ นักจดหมายเหตุชำนาญการ
ภาพ : หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เชียงใหม่
อ้างอิง :
๑. มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์. ม.ป.ป. โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ (Online). https://www.maefahluang.org/doitung-development-project/, สืบค้นเมื่อวันที่ ๑๘ ตุลาคม ๒๕๖๔.
๒. อุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี. ม.ป.ป. พระราชกรณียกิจสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (Online). http://www.theprincessmothermemorialpark.org/page.php?id=7, สืบค้นเมื่อวันที่ ๖ กันยายน ๒๕๖๔.
๓. อุษณีย์ เกษมสันต์, พ.อ. หญิง. ๒๕๔๓. “๑๐๐ ปี สมเด็จย่า : เพ็ญพระกรุณา เพื่อประชาไทย.” วารสารห้องสมุด. ๔๔ (๔): ๑-๘.