พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สุรินทร์ ขอเสนอองค์ความรู้เรื่อง “พิธีแกลมอ” การรักษาอาการเจ็บป่วยของกลุ่มชาติพันธุ์กวย(กูย)

"พิธีแกลมอ" (อ่านว่า แกล-มอ)
เป็นพิธีกรรมสำคัญของคนเชื้อสายกูย (คล้ายกับพิธีกรรมโจลมะม็วดของคนเชื้อสายเขมร) เกือบทุกตำบลของหมู่บ้านชาวกูยจะมีแม่มด แม่ออ ซึ่งเป็นตัวเอกของพิธีกรรมนี้ พิธีแกลมอเป็นการฟ้อนรำประกอบดนตรีที่ทำขึ้นใน ๓ โอกาส คือ
โอกาสแรก เพื่อรักษาอาการป่วยและเรียกขวัญคนป่วย ซึ่งเป็นวิธีการรักษาทางจิตใจ
โอกาสที่สอง เป็นการเข้าทรงเพื่อเสี่ยงทายปลอบขวัญให้คลายทุกข์ลง
โอกาสที่สาม เป็นการเข้าทรงเพื่อบูชาครูกำเนิดเพื่อให้เกิดความสนุกสนาน
โดยนิยมเล่นในช่วงเดือนยี่และเดือนสาม(มกราคมและกุมภาพันธ์) การเล่นมอเล่นออนี้หาดูได้ที่บ้านแตล อำเภอศีขรภูมิ จังหวัดสุรินทร์ บ้านสำโรง อำเภอสำโรงทาบ จังหวัดสุรินทร์ บ้านหนองสมบูรณ์ อำเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ บ้านตระมูง อำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์ เป็นต้น
วิธีเล่น
ผู้เล่นจะนั่งเป็นวงล้อมบายศรี (บายแสร็ยเทียะ) ทำจากต้นกล้วย ๔ ต้น สูงประมาณ ๑๕๐ เซนติเมตร ซึ่งอาจมี ๕, ๗ หรือ ๙ ชั้น มีเครื่องบูชาครู ซึ่งประกอบด้วย ขนม ข้าวต้ม ผ้าซิ่น ผ้าสไบ กระจก หวี แป้ง กรวยใบตองห้าหรือแปดกรวย ธูป เทียน ไข่ไก่ เหล้า และเงิน ๒๔ บาท เมื่อวิญญาณเข้าร่างทรงก็จะฟ้อนรำ เมื่อเล่นพอสมควรแล้วก็ถึงตอนออกโดยแสดงพนมมือ ตัวสั่นแล้วชูมือทั้งสองข้างสลัดไปมา
กลุ่มชาติพันธุ์กูยในจังหวัดสุรินทร์
ชาวกูย หรือคนทั่วไปเรียกว่า “ส่วย” มีจำนวนประชากรที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยเกือบ ๓๐๐,๐๐๐ คน ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ร่วมกับกลุ่มชาติพันธุ์เขมรและลาว ซึ่งทำให้เกิดการผสมผสานทางวัฒนธรรมกันจนทั้งสามกลุ่มนี้ยากที่จะจำแนกได้ ปัจจุบันชาวกูยเหล่านี้มีวิถีชีวิตเหมือนกับชาวอีสานทั่วไป และอาศัยอยู่หนาแน่นในเขตพื้นที่ของจังหวัดสุรินทร์ จังหวัดศรีสะเกษ จังหวัดบุรีรัมย์ จังหวัดอุบลราชธานี และบางส่วนของจังหวัดมหาสารคาม รวมทั้งประเทศลาวและกัมพูชา จัดเป็นกลุ่มชนที่พูดภาษามอญ-เขมร เป็นกลุ่มชาติพันธุ์เดียวกับพวกข่าหรือละว้า รูปร่างหน้าตาคล้ายพวกเซมังหรือเงาะ ชาวกูยดั้งเดิมจะมีริมฝีปากบาง ผมดกหยิก จมูกแบนผิวดำ แต่ในปัจจุบันพบว่ามีรูปร่างลักษณะเหมือนคนไทยในภาคอีสานทั่วไป