โบราณสถานกำแพงเมืองนครศรีธรรมราช

          ตั้งอยู่บนถนนราชดำเนิน ตำบลในเมือง อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช กำแพงเมืองในปัจจุบันเป็นกำแพงที่สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชแห่งกรุงศรีอยุธยา เมื่อประมาณ พ.ศ. ๒๒๒๙ โดยโปรดเกล้าฯ ให้มองซิเออร์ เดอ ลามาร์ (Monsieur de Lamare) วิศวกรชาวฝรั่งเศส จัดทำแผนที่ร่างแบบแปลนแผนผังป้อมและกำแพงเมือง ซึ่งสันนิษฐานว่าอาจเป็นการปรับปรุงจากกำแพงเมืองเดิมที่เคยมีอยู่ก่อนหน้านี้แล้ว

          กำแพงเมืองมีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ลักษณะเป็นกำแพงก่ออิฐถือปูนตั้งอยู่บนสันเชิงเทินดิน  ส่วนยอดกำแพงก่ออิฐเป็นรูปใบเสมา มีป้อมตรงกลางปากประตูเมือง (ติดกับสะพานนครน้อย) กำแพงก่อล้อมรอบเมืองที่มีลักษณะแคบยาว มีคูเมือง ๑ ชั้น ขนาดความกว้างของเมืองตามแนวแกนทิศตะวันออก – ตะวันตก ประมาณ ๕๐๐ เมตร ความยาวตามแนวแกนทิศเหนือ – ใต้ ประมาณ ๒,๒๓๙ เมตร หน้าเมืองอยู่ทางด้านทิศเหนือ 

          ทั้งนี้เนื่องจากอิทธิพลทางด้านภูมิศาสตร์ ที่ตั้งอยู่บนที่ราบสันทรายขนาบด้วยที่ราบลุ่ม แนวกำแพงเมืองด้านทิศตะวันออกและตะวันตกคงถูกปรับเปลี่ยนจนกลายเป็นถนนแล้วตั้งแต่ในช่วงปลายสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์) เหลือเพียงกำแพงด้านทิศเหนือฟากตะวันออก ความยาวประมาณ 100 เมตร ที่ยังมีสภาพสมบูรณ์ คูเมืองด้านทิศเหนือ (คลองหน้าเมือง)  ยังมีสภาพค่อนข้างดี ส่วนกำแพงเมืองด้านทิศใต้กลายเป็นที่ราบ คูเมืองด้านทิศใต้ คือ คลองป่าเหล้าเป็นลำน้ำตามธรรมชาติ

          กรมศิลปากรประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานกำแพงเมือง ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๓ 

หน้า ๑๕๓๐ วันที่ ๒๗ กันยายน ๒๔๗๙ และดำเนินการขุดค้น ขุดแต่ง และบูรณะกำแพงเมือง ระหว่างพ.ศ. 2532–2535  พ.ศ. 2547–2548 และ พ.ศ. 2552–2554 

The City Wall of Nakhon Si Thammarat

          The City Wall is located on Ratchadamnoen Road, Nai Mueang Sub-district, Mueang Nakhon Si Thammarat District, Nakhon Si Thammarat Province. The current city wall was built during the reign of King Narai the Great of Ayutthaya in 1686. He ordered a French engineer, Monsieur de La Mare to design plans for the fort and the city wall which can assume that the city wall had existed.

          The City Wall has a rectangular plan, built with bricks and lime. The top of the brick wall or the battlement decorated with merlon. There is a fort in the middle of the city gate, next to Nakhon Noi Bridge. The width of the city along the east-west direction is approximately 500 metres and the length along the north-south direction is approximately 2,239 metres. The front of the city is in the north. The shape of the city is long and narrow, surrounded by a moat.

          The City Wall is located on the beach ridge, between lowlands. The eastern and western walls had become road since the end of King Vajiravudh (Rama VI) reign, leaving only the northern wall on the east side approximately 100 metres that is intact. The moat on the north, which is known as Na Mueang canal, is relatively well preserved. The southern city wall became plain. The southern moat is called Pa Lao canal. 

          The Fine Arts Department announced the registration of The City Wall of NakhonSi Thammarat as a national in the Royal Gazette, Volume 53, page 1530, dated 27th September 1936. Moreover, the Fine Arts Department was excavated and restored the City Wall of Nakhon Si Thammarat during 1989 - 1992, 2004 - 2005 and 2009 - 2011.