โบราณสถานวัดวังตะวันตก

          ตั้งอยู่ริมถนนราชดำเนิน ตำบลคลัง อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช  จังหวัดนครศรีธรรมราช สถานที่ตั้งวัดวังตะวันตกแต่เดิมเป็นป่าขี้แรด ใช้เป็นที่ค้างศพของคนในเมือง ซึ่งจะนำออกมาทางประตูผี ทิศตะวันตกของเมือง กระทั่งกลายเป็นที่รกร้าง ต่อมาเจ้าจอมปรางเห็นเป็นที่ว่างและอยู่ใกล้กับวังของท่านเพียงคนละฟาก จึงเกิดความคิดที่จะดัดแปลงที่ว่างนั้นให้เป็นอุทยาน เพื่อเป็นที่พักผ่อนของเจ้าพระยานคร (น้อย) บุตรชาย ประกอบกับเจ้าพระยานคร (พัฒน์) ได้เลื่อนตำแหน่งเป็นเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช (ระหว่างพ.ศ.๒๓๒๕-๒๓๕๗) จึงได้ดัดแปลงป่าขี้แรดให้เป็นอุทยาน

          ต่อมาเมื่อเจ้าพระยานคร (น้อย) เป็นเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช (ระหว่างพ.ศ.๒๓๕๗-๒๓๘๑) จึงได้เลือกเอาอุทยานแห่งนี้เป็นที่ฌาปนกิจศพเจ้าจอมมารดาปราง และปรับปรุงวังตะวันออกให้เป็นวัดวังตะวันออก พร้อมกับแปรสภาพอุทยานแห่งนี้ให้เป็นวัดอีกวัดหนึ่งเรียกว่า “วัดวังตะวันตก”                

          โบราณสถานสำคัญภายในวัด ได้แก่ กุฏิทรงไทย ลักษณะเป็นหมู่เรือนไทยสร้างด้วยไม้ ประกอบด้วยเรือน ๓ หลัง แบบเรือนฝาปะกน มีลวดลายแกะสลักไม้ตกแต่งตามส่วนต่าง ๆ เป็นรูปบุคคล รูปสัตว์ ลายพันธุ์พฤกษา และลายเรขาคณิต มีจารึกสลักบนไม้เหนือกรอบประตูหลังกลาง ใจความสรุปได้ว่าอาจารย์ย่อง เป็นผู้ริเริ่มก่อสร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๑ สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น   ต่อมากรมศิลปากรได้ดำเนินการบูรณะในพ.ศ. ๒๕๓๔ และพ.ศ. ๒๕๕๒

          โบราณสถานวัดวังตะวันตกได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๑0 ตอนที่ ๒๒๐ ฉบับพิเศษ หน้า ๑๘ วันที่ ๒๔ ธันวาคม ๒๕๓๖ พื้นที่โบราณสถานประมาณ ๓ งาน ๒๕.๗๕ ตารางวา

Wat Wang Tawan Tok

(The Western Palace Temple)

          Wat Wang Tawan Tok is located on Ratchadamnoen Road, Klang Sub-district, Mueang Nakhon Si Thammarat District, Nakhon Si Thammarat Province. The location of Wat Wang Tawan Tok was originally The Khi Rat woods (Khi Rat is a southern local name of Khoi Nam which is a shrub or small tree). It was used as a resting place after dead bodies were brought out through Pratu Phi or The Ghost Gate, which is the gate that allowed dead bodies to pass, was on west side of the town. Later it became a wasteland. Chao Chom Prang, came up with an idea to convert the space, which was opposite her palace, into a garden for her son, Chao Phraya Nakhon (Noi). When Chao Chom Prang’s husband, Chao Phraya Nakhon (Phat) was appointed as the governor of Nakhon Si Thammarat, The Khi Rat woods was transformed into a garden.

          When Chao Phraya Nakhon (Noi) was the governor of Nakhon Si Thammarat during 

1814 - 1838, he selected this garden as a crematorium for Chao Chom Prang. The Wang Tawan Ok or The Eastern Palace was turned into a temple called Wat Wang Tawan Ok along with this garden that also turn into another temple called Wat Wang Tawan Tok or The Western Palace Temple.

          The highlight of the temple is Thai-style Kuti or monastic residence, made of wood, consists of 3 buildings which have the fabricated walls. The fabricated walls made of many small wooden pieces to rabbet joint without nails, called “Fa Pakon”. There are patterns, namely portraits, animals, flora and geometric patterns were carved in wood to decorate in various parts. Above the door’s frame of the middle house, there was an inscription about Phra Ajarn Yong who was the initiator of the construction in 1888. Later in 1991 and 2009 this building was restored by the Fine Arts Department.  

          The Fine Arts Department announced the registration of the 1,303 squares - metres area of Wat Wang Tawan Tok as a national monument in the Royal Gazette, Volume 110, Part 220 Special, page 18, dated 24th September 1993.