โรงเรียนส่วนบุญโญปถัมภ์ ลำพูน
 ในปี พ.ศ. ๒๔๗๑ สมุหเทศาภิบาลมณฑลพายัพได้พิจารณาการจัดตั้งโรงเรียนสตรีประจำจังหวัดลำพูนขึ้นเนื่องจากเห็นว่าการจัดตั้งโรงเรียนแบบสหศึกษาไม่เหมาะสมกับสภาพสังคมในสมัยนั้น นอกจากนี้ กระทรวงธรรมการ (กระทรวงศึกษาธิการ) ก็ไม่มีนโยบายส่งเสริมให้นักเรียนชายกับนักเรียนหญิงเรียนร่วมในโรงเรียนเดียวกัน สมุหเทศาภิบาลมณฑลพายัพจึงมีหนังสือกราบทูลมหาอำมาตย์เอก พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากร (พระนามเดิมว่า หม่อมเจ้าธานีนิวัต) เสนาบดีกระทรวงธรรมการ ขอประทานอนุมัติแยกโรงเรียนสตรีออกมาจากโรงเรียนประจำจังหวัดลำพูน เพื่อจัดตั้งเป็นโรงเรียนสำหรับเยาวสตรีเป็นการเฉพาะ โดยใช้พื้นที่บริเวณถนนอัฏฐารสด้านเหนือของวัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหารสำหรับก่อสร้างอาคารเรียน เมื่อการก่อสร้างแล้วเสร็จได้มีพิธีการทำบุญฉลองเปิดโรงเรียนอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ ๒๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๗๑ โดยมีนางคำปัน โภคะกุล เป็นผู้อำนวยการคนแรก
 ต่อมาโรงเรียนจักรคำคณาทรได้ย้ายออกจากบริเวณบ้านสันดอนรอม ไปอยู่ที่บ้านหนองเส้ง โรงเรียนสตรีประจำจังหวัดลำพูนจึงย้ายมาใช้พื้นที่บริเวณดังกล่าว ใช้ชื่อว่า “โรงเรียนสตรีประจำจังหวัดลำพูน ส่วนบุญโญปถัมภ์” ซึ่งได้รับชื่อมาจากนามของเจ้าหญิงส่วนบุญ* จักรคำขจรศักดิ์ ชายาในพลตรีมหาอำมาตย์โทเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ ผู้ให้การอุปถัมภ์โรงเรียนมาตั้งแต่ยุคแรกเริ่มก่อตั้ง
 ในปี พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้มีการเปิดเป็นแบบสหศึกษา และเปลี่ยนชื่อเป็น โรงเรียนส่วนบุญโญปถัมภ์ ลำพูน และถือเอาวันที่ ๒๒ กรกฎาคม ของทุกปี เป็นวันสถาปนาโรงเรียนสืบมา
* เจ้าหญิงส่วนบุญ เป็นธิดาเจ้าราชสัมพันธ์วงค์ ณ เชียงใหม่ กับเจ้าหญิงคำย่น ณ ลำพูน สมภพเมื่อวันแรม ๗ ค่ำ เดือน ๕ ปีฉลู ตรงกับวันพุธที่ ๒๘ เมษายน พุทธศักราช ๒๔๔๐ มีพี่น้อง ๔ คน คือ เจ้าเผ่าพรหม ณ เชียงใหม่ เจ้าชมชื่น ณ เชียงใหม่ เจ้ากุศลวงศ์ ณ เชียงใหม่ และเจ้าหญิงส่วนบุญ ณ เชียงใหม่ เจ้าหญิงส่วนบุญ ณ เชียงใหม่ ได้สมรสกับพลตรีเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เจ้าผู้ครองนครลำพูน มีทายาทสืบสกุล ๑ คน คือ เจ้าพัฒนา ณ ลำพูน
ผู้เรียบเรียง : นางสาววิชุดา สุริยะวงค์ นักศึกษาฝึกงาน คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สาขาวิชาสารสนเทศศาสตร์และบรรณารักษศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
ภาพ : หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เชียงใหม่. ภาพชุด การประกวดภาพถ่ายเก่าเกี่ยวกับจังหวัดลำพูน.
อ้างอิง :
๑. เชียงใหม่นิวส์. ๙๖ ปี จาก รร. วิทยาคม สู่ รร.จักรคำคณาทรลำพูน โรงเรียนเก่าแก่ที่สุดของล้านนา. (Online).
https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/1350769/ , สืบค้นเมื่อวันที่ ๑๙ มกราคม ๒๕๖๕.
๒. โรงเรียนส่วนบุญโญปถัมภ์ ลำพูน. ข้อมูลโรงเรียน. (Online).
http://wck.sbycom.net/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8.../ , สืบค้นเมื่อวันที่ ๑๙ มกราคม ๒๕๖๕.
๓. สำนักหอสมุดและสำนักบริการเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. เจ้าหญิงส่วนบุญ ณ ลำพูน. (Online). , สืบค้นเมื่อวันที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๖๕.