สถานการณ์ราคาน้ำมัน ในปัจจุบันของไทย มีราคาสูงขึ้นตามลำดับ ทั้งเบนซินและดีเซล ส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตของประชาชน ทำให้ค่าครองชีพเพิ่มสูงมากขึ้น หอจดหมายเหตุเเห่งชาติ จันทบุรีขอเกาะกระเเสเกี่ยวกับน้ำมันในช่วงนี้ ในการสืบค้นเรื่องราวในอดีตของจันทบุรี เกี่ยวกับเรื่องของน้ำมัน การตั้งสถานีน้ำมันในอดีตว่ามีเอกสารใดกล่าวถึงเรื่องนี้ไว้บ้าง ทำให้ได้พบเอกสารจดหมายเหตุที่เป็นหลักฐานเเสดงเรื่องราวการก่อเกิดสถานีน้ำมันในยุคเเรกของจันทบุรี

เอกสารที่เก่าที่สุดในเรื่องน้ำมันในมณฑลจันทบุรี สามารถย้อนกลับไปถึงปี ๒๔๗๓ ก่อนที่จะยุบเลิกมลฑลเทศาภิบาลจันทบุรี มีการขออนุญาตประกอบการตั้งสถานีสูบน้ำมันเบนซิน ของบริษัทเอเชียติ๊กปีโตรเลียม(สยาม)จำกัดสินใช้ (บริษัทในเครือของกลุ่มบริษัทรอยัลดัทช์/เชลล์) โดยขออนุญาตต่อพระยาศรีเสนา สมุหเทศาภิบาลมณฑลจันทบุรี เพื่อเป็นสถานีจำหน่ายน้ำมันเบนซินแบบสูบโดยมีถังน้ำมันฝังอยู่ใต้ดิน ซึ่งมีความปลอดภัยกว่าแบบที่ใช้อยู่ในขณะนั้นคือการจำหน่ายแบบบรรจุใส่แกลอน โดยมีสถานีตั้งอยู่ในตลาดจันทบุรี(ดูตามผังเอกสารแนบ) ซึ่งสมุหเทศาภิบาลได้อนุญาตให้ตั้งสถานีได้ เป็นสถานีจำหน่ายน้ำมันขนาดเล็ก ด้วยรถยนต์และรถจักรยานยนต์ ในสมัยนั้นยังมีจำนวนไม่มากนัก ซึ่งมีการสำรวจในปี ๒๔๖๐ ปรากฏว่าในมณฑลจันทบุรี มีรถยนต์ ๑๑ คันและรถจักรยานยนต์เพียง ๒ คันเท่านั้น

บริษัทเอเชียติ๊กปีโตรเลียม(สยาม) จำกัดสินใช้ ถูกก่อตั้งขึ้นในครั้งแรกเพื่อจำหน่ายน้ำมันก๊าด ตรามงกุฏ ในประเทศไทย และต่อมาได้สร้างคลังน้ำมันที่บางประกอก เพื่อเก็บผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียมของบริษัทและได้เริ่มขยายออกไปตามต่างจังหวัดใน พ.ศ. ๒๔๗๒

ที่จันทบุรียังมีสถานที่จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวน้ำมันในยุคแรกของจันทบุรี ซึ่งหลายท่านที่ชื่นชอบในรสชาติของกาแฟ คงมีโอกาสได้เข้าไปใช้บริการและเยี่ยมชม พิพิธภัณฑ์เชลล์(อยู่ในร้านกาแฟ) ที่บริเวณปั้มน้ำมันเชลล์ศักดิ์ชัย ๑ ที่ได้มีการจัดแสดงของสะสมที่เกิดมาจากแรงบันดาลใจของสองพ่อลูก คุณชูศักดิ์ โกศการิกา และคุณชัยเลิศ โกศการิกา อาทิ ปั๊มหัวจ่ายน้ำมัน ป้ายโฆษณาผลิตภัณฑ์ของบริษัทเชลล์ เครื่องมืออุปกรณ์น้ำมันต่าง ๆ สินค้าส่งเสริมการขาย ของบริษัทเชลล์ ตั้งแต่ยุคแรกต่อเนื่องมาจนถึงยุคปัจจุบัน

เรียบเรียง

อดิศร สุพรธรรม

นักจดหมายเหตุชำนาญการ

หอจดหมายเหตุแห่งชาติ จันทบุรี

เอกสารอ้างอิง

หอจดหมายเหตุแห่งชาติจันทบุรี. (๑๓)มท ๑.๒.๓/๒๗ เอกสารกระทรวงมหาดไทย ชุดมณฑลจันทบุรี เรื่องบริษัทเอเชียติ๊ก (สยาม) จำกัด ขออนุญาตตั้งสูบน้ำมันเบนซินที่โฮเต็ลและร้านขายเครื่องประป๋องของนายเฟ ที่ตลาดจันทบุรี (๒๓ – ๓๐ มกราคม ๒๔๗๓)

หอจดหมายเหตุแห่งชาติจันทบุรี. (๑๓)มท ๒.๒.๔/๕๗ เอกสารกระทรวงมหาดไทย ชุดมณฑลจันทบุรี เรื่องขอทราบจำนวนรถยนต์และรถจักรยานยนต์ในมณฑลจันทบุรี (๑๐ – ๑๓ กรกฎาคม ๒๔๖๐)

อ้างอิงภาพจาก