ยอดสำมะโนครัว"พลเมืองสยาม" ใน ค.ศ.1918 ประเทศไทยเริ่มดำเนินการนับจำนวนประชากรเป็นครั้งแรกในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เมื่อ พ.ศ. 2448 ซึ่งทำได้ครอบคลุมพื้นที่ในเขตมณฑล ที่สังกัดกระทรวงมหาดไทย โดยแจกแจงว่ามีพลเมืองเป็นชาย หรือหญิงเท่าไร� ต่อมาได้มีการเก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับประชากรของประเทศในรูปแบบของการทำสำมะโนประชากรโดยกระทรวงมหาดไทย ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2452 ต่อมาใน พ.ศ. 2462 2472 2480 และ พ.ศ. 2490 เรียกว่าสำรวจ“สำมะโนครัว” ENUMERATION OF THE POPULATION OF THE KINGDOM OF SIAM 1918 เล่มนี้ของหอจดหมายเหตุแห่งชาติ จันทบุรี จัดอยู่ในประเภท"เอกสารแนบ"ซึ่งเป็นหนังสือที่ได้รับมอบมาพร้อมกับเอกสารสำคัญ ซึ่งหน่วยงานเจ้าของเอกสารอาจใช้ในการอ้างอิงทางวิชาการ หนังสือเก่าที่มีอายุ 102 ปี(พ.ศ.2461) บอกอะไรเราบ้าง 1.จำนวนประชากรชายและหญิง 2.จำนวนมณฑล 3.จำนวนจังหวัด ที่อยู่ในปกครองของมณฑล 4.จำนวนอำเภอและตำบล ที่อยู่ในปกครองของจังหวัด สำหรับผู้เขียนให้ความสนใจในส่วนของมณฑลจันทบุรี ว่าในช่วงนี้พลเมืองของบ้านเรามีจำนวนเท่าใด ซึ่งรวมแล้วได้ยอดทั้งมณฑลว่า -จันทบุรี มียอดพลเมือง 76,108 คน -ระยอง มียอดพลเมือง 46,294 คน - ตราด มียอดพลเมือง 26,975 คน รวมทั้งมณฑล มียอดพลเมืองรวม 149,377 คน เมื่อเวลาผ่านไป 102 ปี มีใครทราบไหมว่า ณ ขณะนี้ จำนวนประชากรของแต่ละจังหวัดมีเท่าไร? ผู้เขียน สุมลฑริกาญจณ์ มายะรังษี นักจดหมายเหตุ หอจดหมายเหตุแห่งชาติ จันทบุรี