จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นจังหวัดที่มีพื้นที่มากเป็นอันดับ ๖ ของประเทศไทย และอันดับ ๑ ของภาคใต้ มีพื้นที่ด้านตะวันออกติดกับชายฝั่งทะเลอ่าวไทยยาวถึง ๑๕๖ กิโลเมตร มีเกาะขนาดใหญ่ที่โดดเด่น ได้แก่ เกาะสมุย และเกาะพะงัน พื้นที่ด้านตะวันตกของจังหวัดเป็นแนวเทือกเขาตะนาวศรี และเทือกเขาบรรทัดที่กั้นเขตระหว่างจังหวัดสุราษฎร์ธานี กับจังหวัดระนอง และจังหวัดพังงา แบ่งพื้นที่คาบสมุทรตอนบนออกเป็นฝั่งอ่าวไทย และฝั่งอันดามันอย่างชัดเจน โดยมีเส้นทางบริเวณเขาสกเป็นเส้นทางเชื่อมการเดินทางระหว่างสองฟากเข้าด้วยกัน พื้นที่ตอนกลางและตะวันออกมีพื้นที่ราบ กอปรกับเป็นพื้นที่แหล่งกำเนิดลุ่มน้ำถึง ๑๔ ลุ่มน้ำ โดยเส้นทางน้ำทุกสายล้วนไหลลงสู่อ่าวไทย เกิดเป็นเส้นทางเดินทางธรรมชาติไปยังพื้นที่อ่าวไทยอันกว้างใหญ่ ทำให้สุราษฎร์ธานีเป็นพื้นที่ที่เหมาะสมกับการตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ และโดดเด่นเป็นอย่างยิ่งในช่วงต้นประวัติศาสตร์เป็นต้นมา

 โบราณสถานทั้ง ๙ แห่ง ได้แก่ วัดพระบรมธาตุไชยา ราชวรวิหาร โบราณสถานวัดแก้ว วัดถ้ำสิงขร อำเภอคีรีรัฐนิคม โบราณสถานเขาพระนารายณ์ (เขาศรีวิชัย) อำเภอพุนพิน เมืองโบราณเวียงสระและวัดเวียงสระ อำเภอเวียงสระ วัดถ้ำคูหา วัดเขาพระนิ่ม อำเภอกาญจนดิษฐ์ วัดหน้าพระลาน และวัดสำเร็จ อำเภอเกาะสมุย

.

.

เรียบเรียง

 ๑. นางสาวสิริยุพน ทับเป็นไทย นักโบราณคดีปฏิบัติการ

 ๒. นายทัศพร  กั่วพานิช  นักวิชาการวัฒนธรรม

กราฟฟิค

 นายทัศพร กั่วพานิช นักวิชาการวัฒนธรรม

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

กลุ่มงานยุทธศาสตร์และข้อมูลเพื่อการพัฒนาจังหวัด สำนักงานจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (๒๕๖๖). บรรยายสรุปจังหวัดสุราษฎร์ธานี ๒๕๖๖. หน้า ๒ - ๓. เข้าถึงเมื่อ ๕ พฤศจิกายน. เข้าถึงได้จาก https://anyflip.com/rjfkz/bgip

จดหมายเหตุพระบาทสมเด็จฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสแหลมมลายู คราว ร.ศ. ๑๐๗ แล ๑๐๘. (๒๔๖๗). พิมพ์พระราชทานในการบำเพ็ญพระราชกุศล เมื่อสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงนครราชสิมา เสด็จทิวงคตมาถึงสัตตมวาร ณ วันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๖๗. พระนคร: โสภณพิพรรฒธนากร, ๒๓.

จดหมายเหตุพระบาทสมเด็จฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสแหลมมลายู คราว ร.ศ. ๑๐๙ ร.ศ. ๑๑๗ ร.ศ. ๑๑๙ ร.ศ. ๑๒๔ ร.ศ.๑๒๘. (๒๔๖๗). พิมพ์พระราชทานเนื่องในการบำเพ็ญพระราชกุศล เมื่อสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงนครราชสิมา เสด็จทิวงคตมาถึงปัญญาสมวาร ณ วันที่ ๓๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๖๗. ม.ป.ป., ๙๐.

นภัคมน ทองเฝือ. (๒๕๖๓). โบราณสถานที่ขึ้นทะเบียนในเขตพื้นที่สำนักศิลปากรที่ ๑๒ นครศรีธรรมราช. นครศรีธรรมราช: สำนักศิลปากรที่ ๑๒ นครศรีธรรมราช.

พ่อเฒ่าขรัวพุดสอน เทพเจ้าแห่งเกาะสมุย. ม.ป.ป.

สำนักศิลปากรที่ ๑๒ นครศรีธรรมราช. (๒๕๖๖). เอกสารประกอบการอบรม โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเครือข่ายอนุรักษ์ดูแลมรดกทางศิลปวัฒนธรรม เขตภาคใต้ตอนบน ประจำปีงบประมาณ 

พ.ศ. ๒๕๖๖. กรุงเทพฯ: เรือนแก้วการพิมพ์. วันที่ ๒๖ - ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๖๖ ณ โรงแรมไดมอนด์ พลาซ่า อำเภอเมืองฯ จังหวัดสุราษฎร์ธานี จัดโดย สำนักศิลปากรที่ ๑๒ นครศรีธรรมราช 

กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม.