วัดผาอ่าง
         วัดผาอ่าง เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลปางหมู อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน ตั้งวัดขึ้นเมื่อวันที่ ๑๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๔๑ ตามหนังสือรับรองสภาพวัดโดยสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ สันนิษฐานว่าเป็นวัดโบราณครั้งแรกตั้งเมืองแม่ฮ่องสอน จากทำเลที่ตั้งอยู่บริเวณทางเข้าเมืองจึงเป็นวัดหน้าด่าน และปรากฏร่องรอยขององค์เจดีย์ และองค์พระนอนศิลปะไทใหญ่ เป็นที่ชินตาของผู้คนที่สัญจรผ่านไปมา
         ในอดีตเคยถูกทิ้งร้าง จนกระทั่งเมื่อปีพ.ศ ๒๕๒๑ พระอธิการผาย วิมโล (สันประเสริฐ) เจ้าอาวาสองค์แรก พร้อมด้วยพ่อเฒ่าจางจิ่ง แม่เฒ่าจางนาค คำคุณ กำนันปิน สะอาดจิต อดีตกำนันตำบลปางหมู และประชาชนบ้านปางหมู รวมกันสร้างศาลาไม้และศาลาปฏิบัติธรรมขึ้น เพื่อให้เป็นศูนย์รวมความศรัทธาของชุมชน ต่อมาพระครูอนุชิตสุตาทร (สวัสดิ์ ถาวรธมฺโม) อดีตเจ้าคณะอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอนและเจ้าอาวาสวัดผาอ่าง ท่านได้พัฒนาวัดผาอ่างมาอย่างต่อเนื่อง
         ศาสนสถานสำคัญ คือ พระพุทธไสยาสน์ ประดิษฐาน ณ ศาลาบริเวณหน้าวัดผาอ่าง เป็นศิลปะไทใหญ่ ไม่ปรากฎหลักฐานว่าสร้างขึ้นเมื่อใด และปิยเจดีย์ (เจดีย์แห่งความรัก) ศิลปะไทใหญ่ - พม่า เจดีย์องค์ประธานเป็นเจดีย์ขนาดใหญ่ ล้อมรอบด้วยเจดีย์องค์เล็ก ๔ องค์ ถัดออกมาซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูป ๔ ด้าน และมีสิงห์ยืนอยู่รอบสี่ทิศ มีแนวกำแพงล้อมรอบ มีบันไดนาคขึ้นสู่ซุ้มประตูกำแพงทิศใต้ โดยมีตำนานว่าพญาสิงหนาทราชาและเจ้าแม่นางเมี๊ยะ สร้างเป็นอนุสรณ์ความรักให้แก่นางคำใสที่ได้ช่วยชีวิตพญาสิงหนาทราชาถึงสองครั้งที่วัดผาอ่างแห่งนี้
#แม่ฮ่องสอน
#วัดในแม่ฮ่องสอน
#วัดผาอ่าง
เรียบเรียง นายวีระยุทธ ไตรสูงเนิน นักจดหมายเหตุ ชำนาญการ
ภาพ หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ เชียงใหม่
บรรณานุกรม
วัดผาอ่าง.  ๒๕๕๙.  ประวัติความเป็นมาของวัดผาอ่าง.   (Online).  www.facebook.com/WatPhaAng/videos/1046373745458798?locale=th_TH.  ๑๕ กันยายน ๒๕๕๙.
ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.  ๒๕๕๕.  ปิยเจดีย์ วัดผาอ่าง.  (Online).   www.m-culture.in.th/album/149230/ปิยเจดีย์_วัดผาอ่าง,  ๖ สิงหาคม ๒๕๕๕.
สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.  ๒๕๕๘.  หนังสือรับรองสภาพวัด.  ๑๓ สิงหาคม ๒๕๕๘.