สมเด็จย่า ผู้พิชิตยอดดอยอินทนนท์
เมื่อต้นปี พ.ศ. ๒๕๐๗ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงเชิญสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีให้เสด็จพระราชดำเนินแปรพระราชฐานไปประทับแรมที่พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งสร้างเสร็จได้ประมาณปีเศษ นับเป็นครั้งแรกที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเสด็จประพาสหัวเมืองในประเทศไทย เพื่อทรงพักพระราชอิริยาบทและทรงเยี่ยมราษฎร พระองค์ทอดพระเนตรเห็นความทุกข์ยากของราษฎร โดยเฉพาะความเจ็บไข้ได้ป่วย จึงเป็นที่มาของการจัดตั้งหน่วยแพทย์อาสาเคลื่อนที่ในพระองค์ขึ้นในเวลาต่อมา* โดยจัดตั้งที่จังหวัดเชียงใหม่เป็นแห่งแรก พระราชทานนามว่า “แพทย์อาสาสมเด็จพระราชชนนี” มีอักษรย่อว่า “พอ.สว.”
วันที่ ๒๕ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๗ ขณะมีพระชนมายุ ๖๔ พรรษา มีพระราชดำริในการพิชิตยอดดอยอินทนนท์ ซึ่งขณะนั้นยังไม่มีถนน ผู้ที่ประสงค์จะขึ้นไปถึงยอดดอยต้องไต่เขาไปตามทางเดินของช้างป่า โดยสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเริ่มเสด็จพระราชดำเนินจากบ้านผาหมอน ซึ่งเป็นบันไดขั้นแรกที่จะไปสู่ยอดดอยอินทนนท์ แล้วประทับแรมที่ปางสมเด็จ จากนั้นจึงเสด็จพระราชดำเนินขึ้นไปที่ยอดดอย ขาลงมาจากยอดดอยทรงประทับแรมที่บ้านผาหมอน แล้วประทับเฮลิคอปเตอร์พระที่นั่งเสด็จพระราชดำเนินกลับพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้วงดนตรี อ.ส.วันศุกร์ จัดขบวนเล่นมาร์ชชิ่งแบนด์คอยรับเสด็จสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ณ กองรักษาการตำรวจภูธร เมื่อสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเสด็จพระราชดำเนินมาถึง ทรงบรรเลงดนตรีและทรงแสดงความยินดีกับสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
วันที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๔ เนื่องในวันคล้ายวันพระราชสมภพสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เชียงใหม่ ขอร่วมน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ข้าพระพุทธเจ้า ข้าราชการและเจ้าหน้าที่หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เชียงใหม่
* สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี โปรดเกล้าฯ จัดตั้งหน่วยแพทย์อาสาสมเด็จพระราชชนนี ในเดือนมีนาคม พ.ศ. ๒๕๑๒ ต่อมาจดทะเบียนหน่วยแพทย์อาสาเป็น “มูลนิธิแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี”  
ผู้เรียบเรียง : นางเกษราภรณ์ กุณรักษ์ นักจดหมายเหตุชำนาญการ
ภาพ : หนังสือเสด็จฯ พิชิตยอดดอยอินทนนท์ ๒๖ เมษายน ๒๕๐๗
อ้างอิง :
๑. สำนักพระราชวัง. ๒๕๓๑. เสด็จฯ พิชิตยอดดอยอินทนนท์ ๒๖ เมษายน ๒๕๐๗. กรุงเทพฯ: บวรสารการพิมพ์.
๒. อุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี. ม.ป.ป. พระราชกรณียกิจสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (Online). http://www.theprincessmothermemorialpark.org/page.php?id=7, สืบค้นเมื่อวันที่ ๖ กันยายน ๒๕๖๔.