ชื่อผู้แต่ง  :  ศิลปากร , กรม

 

ชื่อเรื่อง  :  โคลงทศรถสอนพระราม โคลงพาลีสอนน้อง โคลงราชสวัสดิ์ สมุทรโฆษคำฉันท์ตอนกลาง

 

โคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์มหาราช

 

ปีที่พิมพ์  :  ๒๕๒๔

 

ครั้งที่พิมพ์  :  พระราชนิพนธ์โคลง ครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์พิมพ์ครั้งที่ สอง

 

:  สมุทรโฆษคำฉันท์ พิมพ์ครั้งที่ สี่

 

              :  โคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พิมพ์ครั้งที่ สอง

 

สถานที่พิมพ์  :  กรุงเทพฯ

 

สำนักพิมพ์  :  เจริญวิทย์การพิมพ์

 

จำนวนหน้า  :  ๙๕ หน้า

 

หมายเหตุ  :  ที่ระลึกในโอกาสเปิดศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดลพบุรี วิทยาลัยครูเทพสตรี

 

 

 

                   เรื่องโคลงครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์นี้ ประกอบด้วยคำโคลงเรื่อง พาลีสอนน้อง ทศรถสอนพระราม และราชสวัสดิ ซึ่งกล่าวกันว่าเป็นพระราชนิพนธ์ของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เรื่อง พาลีสอนน้องนั้น เป็นตอนที่พาลีรู้ว่าตนจะตาย จึงเรียกลูกคือ องคต และน้องคือ สุครีพ มาสั่งสอนให้รู้จักประพฤติตัวในการที่จะไปเป็นข้าพระรม เรื่องทศรถสอนพระราม เป็นตอนที่ท้าวทศรถให้โอวาทพระราม เมืองทรงมอบเมืองให้ครอบครอง ส่วนเรื่องราชสวัสดินั้น เป็นเรื่องวิธุรบัณฑิตสอนบุตรในวิธุรชาดกที่ ๙ แห่งทศชาติ ซึ่งกล่าวถึงหลักความประพฤติของอำมาตย์ผู้อยู่ใกล้ชิดพระราชา

 

                   เรื่องสมุทรโฆษคำฉันท์ที่พิมพ์อยู่ในฉบับนี้ เป็นพระราชนิพนธ์ของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ซึ่งทรงพระราชนิพนธ์ต่อจากที่พระมหาราชครูได้แต่งค้างไว้ ตั้งแต่ตอนที่พระสมุทรโฆษและ

 

นางพินทุมดีใช้บนเริ่มด้วยความว่า

 

                             “พิศพระกุฏีอา    ศรมสถานตระการกล

 

                             แกมแก้วตระกลยน  ตประกิตประเกาะกัน”

 

                   จบถึงตอนที่พิทยาธร ๒ ตนรบกัน ตนหนึ่งแพ้ตกลงไปในสวนของพระสมุทรโฆษ ความว่า

 

                             “ตนกูตายก็จะตายผู้เดียวใครจะแลดู

 

                             โอ้แก้วกับตนกู   ฤเห็น”

 

                   สำหรับเรื่องโคลงเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ของหลวงศรีมโหสถ นั้น

 

เป็นหนังสือที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ด้วยเป็นคำโคลงที่พรรณนาถึงความรุ่งโรจน์ของปราสาทราชมนเทียรในนครลพบุรี และยังกล่าวถึงเหตุการณ์ซึ่งมิได้ปรากฏในหนังสือพระราชพงศาวดารอีกด้วย