ปั้นสายส่วนใหญ่เป็นปั้นทรงลูกแก้วเคลือบสีน้ำตาล มีการหุ้มด้วยโลหะบริเวณพวยกา ขอบปาก ขอบฝา และจุกฝา เช่นเดียวกับปั้นหู แต่ปั้นสายจะมีหูหิ้วทองเหลืองติดอยู่ด้านบนของตัวปั้นเพื่อให้ยกถือปั้นได้สะดวกขึ้น ใต้ก้นปั้นชาและใต้ฝาหรือลิ้นฝาของปั้นชา มีข้อความ貢局อ่านว่า ก้งจู๋ หรือ กงเก็ก แปลว่า กรมบรรณาการ ปั้นชาที่ประทับตรากงเก็กนั้นมีมาช้านานตั้งแต่สมัยอยุธยา จนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕

 

          คำว่า กงเก็ก ที่ประทับอยู่ใต้ก้นปั้นชา สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงพระนิพนธ์ไว้ใน “ตำนานเรื่องเครื่องโต๊ะและถ้วยปั้น” ว่า คำนี้แปลตามศัพท์ว่า สถานทูต แปลตามความ น่าจะแปลว่าของทูต ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ ๒ พระองค์ทรงคิดแบบปั้นชาไปสั่งทำจากจีน โดยมีการสั่งทำทุกครั้งที่สำเภาหลวงจะออกเดินทาง ปั้นชาที่สั่งมามีคำว่า กงเก็ก ประทับอยู่ที่ลิ้นฝาบ้าง ที่ก้นปั้นชาบ้าง ื่อส่งข่ยังดินแดนต่างๆกเป็นชื่อของช่างปั้นหรือชื่อแหล่งผลิต จึงสันนิษฐานว่าปั้นกงเก็กน่าจะเป็นปั้นชาที่ทูตบรรณาการสั่งผลิตขึการประทับตราใต้ก้นปั้นชามักเป็นชื่อของช่างปั้นหรือชื่อแหล่งผลิต จึงสันนิษฐานว่าปั้นกงเก็กน่าจะผลิตขึ้นโดยนำเข้าและส่งออกผ่านกรมบรรณาการของจีนหรือกองเรือสำเภาหลวงของสยามที่ส่งไปทำการค้าระบบบรรณาการ (จิ้มก้อง)

 

          ปั้นชาประทับตรากงเก็ก จัดอยู่ในกลุ่มปั้นชาอี๋ซิง ผลิตจากแหล่งเตาเมืองอี๋ซิง(Yixing) ริมทะเลสาบไท่หู มณฑลเจียงซู สาธารณรัฐประชาชนจีน เป็นเมืองโบราณมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์โจว (ก่อนค.ศ.๑๑๒๒-๒๕๖) ขึ้นชื่อเรื่องปั้นชาและการปลูกชา ปั้นชาที่นี่ทำจากดินจื่อซา ซึ่งเป็นดินคุณสมบัติพิเศษ คือ มีการผสมระหว่าง ดินขาว แร่ควอตซ์ แร่ไมกา และแร่เหล็ก เมื่อผ่านการเผาด้วยความร้อนสูง ๑,๑๐๐ – ๑,๒๐๐ องศาเซลเซียส จะทำให้โครงสร้างเนื้อดินเกิดรูพรุน ๒ แบบ คือ “รูพรุนแบบเปิด” เป็นช่องว่างใหญ่ อากาศหรือไอน้ำสามารถซึมผ่านเข้าออกได้ และ “รูพรุนแบบปิด” เป็นช่องว่างขนาดเล็กมาก น้ำไม่สามารถซึมผ่านเข้าออกได้ เมื่อนำมาใช้ชงชา จะทำให้น้ำชาไม่ซึมผ่านรูพรุนออกมาทางผิวปั้น แต่ไอน้ำจะซึมผ่านรูพรุนออกมาได้ โดยยังคงหลงเหลือกลิ่นของชาอยู่ในรูพรุน ทำให้ปั้นชาเก็บรักษากลิ่นหอมของใบชาไว้ได้เต็มที่ น้ำชาที่ชงค้างคืนก็จะไม่ค่อยบูด และยิ่งใช้ก็ยิ่งชงชาได้อร่อยขึ้น ผิวปั้นเป็นมันวาวขึ้น ปั้นอี๋ซิงที่ผลิตจากดินจื่อซา จึงเป็นปั้นชาทรงคุณค่าสำหรับคอชา

 

          การใช้ปั้นชาในประเทศไทยนั้น สันนิษฐานว่าเข้ามาพร้อมกับการรับวัฒนธรรมการดื่มชาของชาวจีนที่เดินทางมากับเรือสำเภาในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี โดยบันทึกของจีนที่กล่าวถึงปั้นชาอย่างเป็นทางการ ได้ระบุว่าปั้นชาใบแรกทำขึ้นในรัชสมัยของฮ่องเต้เจิ้นเต๋อ ราชวงศ์หมิง (ค.ศ.๑๕๐๖ – ๑๕๒๑) โดยผู้คิดทำขึ้นเป็นเด็กรับใช้นามว่า “กงชุน”

 

          ต่อมาความรู้ในการทำปั้นชาของชาวจีนได้ขยายวงกว้างขึ้น มีการคิดแบบปั้นชาขึ้นมาหลากหลาย และเกิดช่างปั้นที่มีชื่อเสียงพร้อมกับความนิยมของคอชาในการแสวงหาปั้นชาจากช่างปั้นฝีมือดี ช่างปั้นจะประทับตราผลงานของตัวเองไว้ที่ใต้ก้นปั้น ตัวปั้น หรือลิ้นฝา เพื่อให้ระบุได้ว่าเป็นงานฝีมือของผู้ใด ปั้นชาบางใบระบุปีและแผ่นดินที่ผลิตปั้นขึ้นด้วย นับเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาค้นคว้าในภายหลัง

 

          “ตำนานเรื่องเครื่องโต๊ะและถ้วยปั้น” พระนิพนธ์ในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ กล่าวถึงการสั่งทำปั้นชาหลายครั้งตั้งแต่สมัยครั้งกรุงเก่า และแสดงให้เห็นความนิยมในการสะสมปั้นชาหรือ “เล่นปั้น” ในสมัยรัชกาลที่ ๕ เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดเครื่องถ้วย ทรงรวบรวมมาจัดเป็นเครื่องประดับและให้มีการประกวดกันที่มิวเซียม ทรงสั่งทั้งปั้นสายและปั้นหูตามแบบอย่างครั้งรัชกาลที่ ๒ ประทับอักษรย่อพระนาม จ.ป.ร.

 

          ในสมัยรัชกาลที่ ๕ มีความนิยมปั้นชาในรูปแบบต่างกัน กล่าวคือ ชาวจีนนิยมใช้ปั้นหูเพื่อชงชา ในกลุ่มผู้สะสมปั้นชากล่าวกันว่าลักษณะของปั้นหูที่ดีนั้นจะต้องมีพวย ปากปั้น และหูปั้นเสมอกัน เมื่อเทน้ำลงไปในปั้นจะได้น้ำชาอยู่ในระดับเดียวกันและรินน้ำชาออกทางพวยได้สะดวก ชาวสยามนิยมใช้ปั้นสายชงชาแล้วเก็บไว้ในตะกร้านวมเพื่อรักษาความร้อน เวลาใช้จะจับสายด้านบนยกปั้นชาออกจากตะกร้านวมแล้วรินน้ำชาลงถ้วย