ประวัติและบทบาทและหน้าที่
                     

เนื่องในวโรกาสที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ  ทรงเจริญพระชนมพรรษา ๕ รอบ  ในวันที่   ๑๒  สิงหาคม  ๒๕๓๕  เป็นมหามงคลสมัยที่สำคัญยิ่งอีกวาระหนึ่ง   ในการจัดพระราชพิธีถวายชัยมงคลเฉลิมพระเกียรติเพื่อเป็นการน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณ     ที่ทรงมีต่อพสกนิกรชาวไทย   กรมศิลปากร  โดยหอสมุดแห่งชาติในฐานะที่มีภารกิจในการสนับสนุนส่งเสริมทางด้านการศึกษา  จึงมีโครงการจัดสร้างหอสมุดแหงชาติสาขาขึ้น เพื่อให้เป็นศูนย์รวมแห่งความรู้ที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ และด้วยการสนับสนุนของ  นายชวน  หลีกภัย  ในขณะดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนที่ ๒๐   ที่เห็นสมควรให้จัดตั้งหอสมุดแห่งชาติขึ้นที่จังหวัดตรัง  และได้รับพระมหากรุณาธิคุณล้นเกล้าฯ  พระราชทานพระราชานุญาตให้ใช้ชื่อว่า  “หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ตรัง” 

ประวัติ

          เนื่องในวโรกาสที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ  พระบรมราชชนนีพันปีหลวง  ทรงเจริญพระชนมพรรษา ๕ รอบ  ในวันที่ ๑๒  สิงหาคม  ๒๕๓๕  เป็นมหามงคลสมัยที่สำคัญในการจัดพระราชพิธีชัยมงคลเฉลิมพระเกียรติเพื่อเป็นการน้อมระลึกในพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีต่อพสกนิกรชาวไทย  กรมศิลปากร โดยสำนักหอสมุดแห่งชาติ  ซึ่งมีส่วนสนับสนุนทางด้านการศึกษา  จึงมีโครงการสร้างถาวรวัตถุที่เป็นประโยชน์ต่อสาธารณะชนซึ่งไม่มีสถานที่ใดจะเหมาะสมกับการจัดตั้งหอสมุดแห่งชาติ  ซึ่งเป็นศูนย์รวมแห่งความรู้ที่เป็นมรดกทางด้านวัฒนธรรมของชาติ  และด้วยการสนับสนุนของ ฯพณฯ นายชวน  หลีกภัย นายกรัฐมนตรี (คนที่ ๒๐)  ที่เห็นสมควรให้จัดตั้งหอสมุดแห่งชาติขึ้นที่จังหวัดตรัง  และได้รับพระมหากรุณาธิคุณล้นเกล้าฯ  พระราชทานพระราชานุญาตให้ใช้ชื่อว่า “หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ตรัง” 

         โดยกรมศิลปากรได้รับความร่วมมือจากจังหวัดตรังและเทศบาลเมืองตรัง  ที่มีส่วนช่วยในการจัดหาสถานที่ซึ่งมีความเห็นตรงกันว่า  บริเวณที่เดิมเคยเป็นโรงเรียนช่างไม้อยู่ใกล้สถานีรถไฟตรัง  มีจำนวนเนื้อที่  ๖ ไร่  ๑ งาน  ๘๒  ตารางวา  เป็นสถานที่ที่เหมาะสม  โดยจังหวัดตรังแจ้งว่าที่ดินดังกล่าวเป็นที่ราชพัสดุ  แต่เมื่อกรมศิลปากรได้ประสานงานขอใช้ที่ไปยังกรมธนารักษ์  จึงมีการตรวจสอบแล้วพบว่าที่ดินอยู่ในเขตวัดมัชฌิมภูมิ   กรมศิลปากรจึงประสานงานกับทางวัดมัชฌิมภูมิ  ซึ่งได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดียิ่งจากพระครูปวัดปิยะศักดิ์  ปัญญาวชิโร  รักษาการเจ้าอาวาสวัดมัชฌิมภูมิในขณะนั้น  อนุญาตให้ใช้สถานที่ดังกล่าว  เป็นที่ก่อสร้างอาคารหอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ตรัง

          ในปีงบประมาณ ๒๕๕๙  หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติฯ ตรัง ได้รับจัดสรรงบประมาณเพื่อการปรับปรุงอาคาร งบประมาณทั้งสิ้น  ๖,๑๓๗,๐๐๐.๐๐ บาท   (หกล้านหนึ่งแสนสามหมื่นเจ็ดพันบาทถ้วน)  เพื่อซ่อมแซมบำรุงรักษาอาคารให้อยู่ในสภาพมั่นคง  แข็งแรง   และมีป้ายชื่อหน่วยงานที่จัดทำด้วยหินแกรนิตแกะสลักอักษรที่มีความแข็งแรงถาวร

          ในปีงบประมาณ ๒๕๖๒  ได้รับจัดสรรงบประมาณเพื่อการปรับปรุงภูมิทัศน์เป็นงบประมาณทั้งสิ้น ๓,๘๘๐,๐๐๐ บาท (สามล้านสามแสนแปดหมื่นบาทถ้วน)

ลักษณะอาคาร

          นายอุดม  สกุลพาณิชย์  ผู้อำนวยการส่วนสถาปัตยกรรม  สถาบันศิลปกรรม  กรมศิลปากร  เป็นผู้ออกแบบอาคารให้มีรูปลักษณะสอดคล้องกับไทยท้องถิ่นภาคใต้โดยแบ่งเป็นอาคาร  ๒  ส่วน  ส่วนหนึ่งเป็นอาคารชั้นเดียวขนาดกว้าง  ๑๐.๘  เมตร  ยาว  ๑๔.๔  เมตร  จัดเป็นห้องเอนกประสงค์สำหรับจัดกิจกรมต่าง ๆ  อีกส่วนหนึ่งเป็นอาคาร ๓  ชั้น กว้าง ๑๒ เมตร  ยาว  ๑๐.๘  เมตร  สำหรับส่วนบริการ  รวมพื้นที่ใช้สอยทั้งสิ้น ๒,๐๐๐  ตารางเมตร

ตั้งอยู่เลขที่  ๑๖๐/๒๑  ถนนบ้านหนองยวน  ตำบลทับเที่ยง  อำเภอเมือง  จังหวัดตรัง  ๙๒๐๐๐

ขอบเขตพื้นที่ความรับผิดชอบ

          รับผิดชอบในพื้นที่รวม ๕  จังหวัด  คือ  ตรัง กระบี่ พังงา ภูเก็ต  และระนอง

การจัดพื้นที่การให้บริการ

งานบริการ ชั้น ๑

                    ๑. ห้อง E – Libraly   ให้บริการสืบค้นข้อมูลด้วยคอมพิวเตอร์  บริการสารสนเทศผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ต  และบริการสื่อมัลติมีเดีย (Multimedia) ทุกประเภท

                    ๒. ห้อง  Study  ROOMให้บริการห้องเพื่อการเรียนรู้ในการติวหนังสือกลุ่มย่อย  และชมวีดิทัศน์



๓. ห้องรักการอ่าน  ให้บริการสารสนเทศประเภทวารสาร  นิตยสาร  และหนังสือพิมพ์ฉบับปัจจุบัน  จุลสาร  กฤตภาค  มุมหนังสือสำหรับเยาวชนและสื่อส่งเสริมทักษะทางปัญญา

งานบริการชั้น ๒

                    ๑. ห้องหนังสือทั่วไป ๑  ให้บริการสารสนเทศประเภทหนังสือทั่วไปหมวด ๐๐๐ - ๔๐๐   และมุมหนังสือเกี่ยวกับกลุ่มประเทศอาเซียน

                    ๒. ห้องหนังสือทั่วไป ๒  ให้บริการสารสนเทศประเภทหนังสือทั่วไปหมวด ๔๐๐ – ๙๐๐  และราชกิจจานุเบกษา

                    ๓. ห้องศรีตรัง ให้บริการสารสนเทศประเภทหนังสือท้องถิ่นภาคใต้

                    ๔. ห้องมรดกภูมิปัญญา  ให้บริการสารสนเทศประเภทเอกสารโบราณ และสิ่งพิมพ์หายาก

                    ๕. ห้องนวนิยาย  ให้บริการสารสนเทศประเภทหนังสือนิวนิยาย  เรื่องสั้น และวรรณกรรมสำหรับเยาวชน

งานบริการ ชั้น ๓

                    ๑. ห้องค้นคว้าและวิจัย  ให้บริการสารสนเทศประเภทหนังสือภาษาอังกฤษ วิทยานิพนธ์ และผลงานวิจัย

                    ๒. ห้องสิ่งพิมพ์ล่วงเวลา  ให้บริการสารสนเทศประเภทวารสาร  และหนังสือพิมพ์ฉบับล่วงเวลาแบบชั้นปิด  ติดต่อและขอใช้บริการโดยตรงที่บรรณารักษ์

          บริการที่น่าสนใจ

                    ๑. บริการแนะนำการใช้ห้องสมุด

                    ๒. บริการตอบคำถามและช่วยค้นคว้า

                    ๓.บริการให้คำแนะนำการจัดทำรายการบรรณานุกรม

                    ๔. บริการยืม – คืน (เฉพาะมุม   BOOK  CLUB)

                    ๕. บริการ Free Wifi (ขอรหัสผ่านที่เจ้าหน้าที่)