สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จแหล่งผลิตน้ำมันสิริกิติ์ อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร เมื่อวันที่ ๑๒ มกราคม ๒๕๒๖
(รหัสภาพ นรม ๑.๑.๑.๓ (อ.๗๕) ภาพที่ ๑๔ ใน ๑๐๓ ภาพ )


ภาพรถบรรจุน้ำมันมีป้ายข้อความระบุว่า “น้ำมันดิบลานกระบือ คือทรัพยากรของไทย อนาคตต้องสดใส เพราะคนไทยเรากลั่นเอง” เมื่อวันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๒๖ (รหัสภาพ นรม ๑.๑.๑.๓/๑๓๗)

แหล่งน้ำมัน “สิริกิติ์” ตั้งอยู่ในพื้นที่ตำบลลานกระบือ อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร ถือเป็นแหล่งผลิตน้ำมันดิบแห่งแรกในประเทศไทย จากข้อมูลการสำรวจหาแหล่งน้ำมันดิบในประเทศไทย เริ่มตั้งแต่พ.ศ. ๒๔๖๔ โดย พลเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน ขณะดำรงพระอิสริยยศ พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนกำแพงเพชรอัครโยธิน ได้ว่าจ้างนักธรณีวิทยาชาวอเมริกันดำเนินการสำรวจหาน้ำมันดิบบริเวณอำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ แต่ด้วยวิทยาการทางเทคโนโลยีที่ยังไม่ทันสมัย จึงไม่สามารถดำเนินการเจาะหาน้ำมันดิบได้ ต่อมาเมื่อพ.ศ. ๒๕๐๕ กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงอุตสาหกรรม ได้ประกาศเชิญบริษัทต่างประเทศ ให้ยื่นขอสัมปทานอีกครั้งทำให้ บริษัท เชลล์ เป็นผู้ชนะในการขอสัมปทานในพื้นที่จังหวัดสุโขทัยและจังหวัดกำแพงเพชร และส่งต่อให้ บริษัท ไทยเชลล์ เอ๊กพลอเรชั่น แอนด์ โพรดักชั่น จำกัด รับโอนสัมปทานได้สำรวจต่อ

บริษัท ไทยเชลล์ เอ๊กพลอเรชั่น แอนด์ โพรดักชั่น จำกัดจึงได้ดำเนินการสำรวจโดยใช้วิธีการวัดความเข้มข้นของสนามแม่เหล็กทางอากาศและธรณีฟิสิกส์โดยละเอียด พบว่ามีแอ่งของหินที่จะเป็นแหล่งกักเก็บน้ำมันได้ จนกระทั่งเดือนมิถุนายน พ.ศ. ๒๕๒๔ จึงได้ทำการทดลองเจาะพิสูจน์ จำนวน ๒ หลุม ได้แก่

หลุมที่ ๑ อยู่ในพื้นที่ตำบลกง อำเภอกงไกรลาศ จังหวัดสุโขทัย มีความลึก ๓,๖๐๐ เมตร พบน้ำมันดิบมีอัตราการไหลวันละ ๔๐๐ บาร์เรล

หลุมที่ ๒ อยู่ในพื้นที่ตำบลลานกระบือ อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร มีความลึก ๑,๙๖๐ เมตร พบน้ำมันดิบมีอัตราการไหลวันละ ๗๐๐ – ๔,๑๐๐ บาร์เรล และพบก๊าซธรรมชาติปนออกมากับน้ำมันดิบในอัตราส่วนประมาณ ๗๒๐ ลูกบาศก์ฟุตต่อน้ำมันดิบ ๑ บาร์เรล

จากการทดสอบพบว่าพื้นที่ตำบลลานกระบือ มีปริมาณน้ำมันมากเพียงพอที่จะใช้ในเชิงพาณิชย์ จึงได้มีการเจาะเพิ่มอีกจำนวน ๙ หลุม จากการประเมินผลในชั้นต้นคาดว่าจะมีน้ำมันดิบถูกกักอยู่ในโครงสร้างลานกระบือทั้งหมดประมาณ ๑๙๖ ล้านบาร์เรล ในจำนวนนี้สามารถจะผลิตน้ำมันขึ้นมาใช้ได้โดยกรรมวิธีธรรมดาประมาณ ๓๐ ล้านบาร์เรล ผลผลิตขั้นต้นจากหลุมประเมินผล ซึ่งได้ดัดแปลงเป็นหลุมผลิตคาดว่าในขั้นต้นจะผลิตน้ำมันดิบได้วันละประมาณ ๕,๐๐๐ บาร์เรล และจะเพิ่มเป็นวันละ ๒๐,๐๐๐ บาร์เรล ภายในระยะ ๒ ปีถัดไป

ผลจากการค้นพบแหล่งกักเก็บปิโตรเลียมที่ตำบลลานกระบือ อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชรครั้งนั้น ถือเป็นประวัติศาสตร์สำคัญในวงการน้ำมันของไทย พร้อมกับเป็นช่วงเวลาสำคัญ เนื่องจากเป็นโอกาสที่ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมีพระชนมายุครบ ๕๐ พรรษา เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่ได้ทรงประกอบพระราชกรณียกิจเพื่อประเทศชาติและประชาชน รัฐบาลในขณะนั้นโดยนายกรัฐมนตรี พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ จึงได้นำความขึ้นกราบบังคมทูลพระกรุณา ขอพระราชทานพระนามาภิไธย “สิริกิติ์” เป็นชื่อแหล่งเจาะสำรวจน้ำมันและตั้งชื่อน้ำมันว่า “น้ำมันดิบเพชร” ตามชื่อจังหวัดกำแพงเพชร ในคราวนั้น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเสด็จพระราชดำเนินไปเป็นองค์ประธานในการเปิดแหล่งน้ำมัน “สิริกิติ์” ตำบลลานกระบือ อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร ในวันที่ ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๖

.

.

.

เรียบเรียงโดย

นางสาวพัชราภรณ์ สุวรรณะ นักจดหมายเหตุปฏิบัติการ

เอกสารอ้างอิง

กรมศิลปากร. (๒๕๔๔). วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญา จังหวัดกำแพงเพชร. กรุงเทพฯ: คุรุสภาลาดพร้าว

หอจดหมายเหตุนายกรัฐมนตรี พลเอก เปรม ติณสูลานนท์. นรม ๑.๑.๕.๑/๓๔๘ เอกสารคำกราบบังคมทูลรายงาน ฯพณฯ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรี ในวโรกาสเสด็จฯ ทรงประกอบพิธีเปิดแหล่งน้ำมัน “สิริกิติ์” (๑๒ ม.ค. ๒๕๒๖)

หอจดหมายเหตุนายกรัฐมนตรี. ภ นรม ๑.๑.๑.๓/๑๓๗ ภาพกองงานโฆษก สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ภาพพลตรี ชาติชาย ชุณหะวัณ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรมรับมอบน้ำมันดิบจากโรงกลั่นน้ำมันบางจาก

หอจดหมายเหตุนายกรัฐมนตรี. ภ นรม ๑.๑.๑.๓ (อ.๗๕) ภาพที่ ๑๔ ใน ๑๐๓ ภาพ ภาพสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ เสด็จแหล่งผลิตน้ำมันสิริกิติ์ ลานกระบือ กำแพงเพชร