“พระนิรโรคันตราย” เป็นพระปฏิมาซึ่งพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สร้างขึ้นเป็นการพิเศษ ในวาระอันเป็นมงคล เนื่องจากทรงหายประชวรโรค เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๗ 

     ต่อมาทรงพระราชปรารภว่า เสวยราชย์มาเท่ากับรัชกาลที่ ๒ จึงโปรดให้ช่างหล่อพระพุทธรูปสมาธิ กาไหล่ทอง มีนาคแปลงเชิญฉัตรและพัดโบก เป็นสัญลักษณ์แห่งวันพระราชสมภพ จำนวน ๑๖ พระองค์ พระราชทานชื่อว่า "พระนิโรคันตราย" 

     ต่อมาภายหลังพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗ โปรดเกล้าฯ ให้ออกพระนามว่า “พระนิรโรคันตราย” ดำริเพื่อถวายไปยังพระอารามสำคัญฝ่ายมหานิกาย จำนวน ๑๕ แห่ง และเก็บไว้ในราชการในพระบรมมหาราชวัง ๑ แห่ง ปรากฏเป็นพระพุทธรูปสำคัญประจำพระอารามฝ่ายมหานิกายตราบเท่าถึงทุกวันนี้

ในวารดิถีขึ้นปีใหม่ จึงนำเสนอประวัติพระนิรโรคันตราย เพื่อน้อมรำลึกถึงพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ อันเป็นเหตุแห่งสิริมงคล ให้ปราศจากโรคและภัยอันตราย โดยทั่วกัน

เรียบเรียงโดย: นางสาวเด่นดาว ศิลปานนท์ ภัณฑารักษ์เชี่ยวชาญ สำนักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร