(๕ พฤศจิกายน) เป็นวันคล้ายวันพิราลัยในเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ (พระนามเดิม เจ้าน้อยจักรคำ ณ ลำพูน) เจ้าผู้ครองนครลำพูนองค์สุดท้าย ทางเพจเราจึงขอหยิบยกเกร็ดประวัติเจ้านายท่านนี้มาเล่าสู่กันฟัง ซึ่งว่ากันตามการรับรู้ถึงพระประวัติของเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ นอกจากจะสืบวงศ์มาแต่เชื้อเจ้าเจ็ดตนในราชวงศ์ทิพย์จักรแล้ว ท่านยังสืบพงศาวลีได้ถึงสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี มีเชื้อสายในราชวงศ์จักรี คือเป็นหลานตาทวดของเจ้านายสายสกุลอิศรเสนา ณ อยุธยา อีกด้วย

สำหรับความสัมพันธ์ระหว่างเจ้าจักรคำขจรศักดิ์กับราชสำนักสยาม อาจกล่าวได้ว่าท่านเป็นเจ้านายฝ่ายเหนือที่มีความผูกพันทางสายเลือดกับราชวงศ์จักรี คือมีมารดาเป็นหม่อมราชวงศ์ในสายวังหน้า (แม่เจ้าหม่อมราชวงศ์รถแก้วราชเทวี) ผู้สืบเชื้อสายจาก “พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพงษ์อิศเรศร์ กรมหมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดช” พระราชโอรสในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสำลี (พระธิดาในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี) ทั้งนี้ เสด็จในกรมหมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดช ยังถือเป็นเจ้านายวังหน้าพระองค์สำคัญ ถึงที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริว่า “ควรตำแหน่งเจ้าฟ้าในพระบวรราชวัง” (ราชสกุลวงศ์ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, หน้า ๑๑๗)

อนึ่ง เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ อรรคสัตยาทิคุณ หริภุญไชยรัษฎาธิวาส ประชาราษฎร์บริบาล ธาตุเจติยสถานบูชากร ลำพูนนครเชษฐกุลวงษ์ จำนงภักดีนราธิปก เอกัจโยนกชนาธิบดี เจ้าผู้ครองนครลำพูน พระองค์ที่ ๑๐ ยังถือเป็นเจ้าหัวเมืองประเทศราชที่ดำรงพระชนม์ชีพเป็นองค์สุดท้าย (พิราลัยเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๖) ภายหลังการยกเลิกตำแหน่งเจ้าหลวงในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗

ท้ายที่สุดแอดมินขอปิดท้ายด้วยพระพุทธรูปปางมารวิชัย ศิลปะหริภุญชัย เพียงหนึ่งเดียวในคลังกลางพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ที่มีลักษณะเด่น คือ มีเม็ดพระศกแหลม พระพักตร์สี่เหลี่ยม พระขนงยาวจรดกันเป็นรูปปีกกา ชายสังฆาฏิตัดตรงยาวจรดพระนาภี ฐานด้านหน้ามีจารึกเป็นอักษรมอญโบราณ โดยสมุดทะเบียนระบุอายุอยู่ในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๗

ภาพที่ ๑ เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ คลังพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญไชย ภาพที่ ๒ พระพุทธรูปปางมารวิชัย (หน้า) ภาพที่ ๓ พระพุทธรูปปางมารวิชัย (หลัง) ภาพที่ ๔ จารึกอักษรมอญ คลังกลางพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ

Post by Admin Sarun / Photo by Nai9Kob