พระพุทธรูปปางโปรดมหิสสรเทพบุตร

     รัตนโกสินทร์ พุทธศตวรรษที่ ๒๕ หรือประมาณ ๑๐๐ ปีมาแล้ว

     ทองเหลืองปิดทองคำเปลว

     ขนาด สูง ๓๘.๕ เซนติเมตร ฐานกว้าง ๑๖.๕ เซนติเมตร

     พระพุทธรูปประทับยืนบนเศียรมหิสสรเทวะทรงโคนนทิ  สร้างขึ้นตามเรื่องราวครั้งพระพุทธเจ้าโปรดสั่งสอนมหิสสรเทพบุตร หรือมหิสสรเทวะ  ครั้งนั้นมหิสสรเทพบุตรได้ท้าประลองฤทธิ์กับพระพุทธองค์เนื่องจากไม่พอใจเหล่าเทวดาที่ไปเคารพพระพุทธเจ้า โดยจำแลงซ่อนกายไว้ทว่าพระพุทธองค์ทรงทราบได้ทันทีว่ามหิสสรเทพบุตรอยู่ที่ใด และเมื่อถึงคราวพระพุทธองค์ซ่อนกาย ปรากฏว่ามหิสสรเทพบุตรไม่ทราบว่าพระพุทธเจ้าซ่อนกายพระองค์อยู่ใกล้กับพระนลาฏ (หน้าผาก) ของตน  และเมื่อมหิสสรเทพบุตรหาไม่พบจึงจำนน จากนั้นพระพุทธเจ้าตรัสเทศนาธรรมโปรดมหิสสรเทพบุตรจนบรรลุธรรมและตั้งปณิธานขอเป็นพระสัพพัญญู เมื่อพระพุทธเจ้าได้เสด็จดับขันธปรินิพพานแล้ว มหิสสรเทพบุตรได้เนรมิตรพุทธปฏิมา แล้วอัญเชิญไปประดิษฐาน ณ วิหารบนเขาไกรลาส โดยมีหมู่ลิงเป็นผู้ดูแลมหาวิหาร ในขณะอัญเชิญพระปฏิมานั้น มหิสสรเทพบุตรได้อัญเชิญโดยยกเทินไว้เหนือเศียร

     เรื่องราวของมหิสสรเทพบุตรได้รับการกล่าวถึงใน คัมภีร์หมวดโลกศาสตร์ โดยเฉพาะฝ่ายเถรวาทที่ปรากฏในประเทศไทย เช่น คัมภีร์โลกบัญญัติ  โลกสัณฐานโชตรคัณฐี  ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถา ฯลฯ โดยพรรณนาลักษณะของมหิสสรเทพบุตร หรือมหิสสรเทวะให้คล้ายคลึงกับพระอิศวร (พระศิวะ) ในศาสนาพราหมณ์ฮินดู ว่า มีมเหสีชื่ออุมาเทวี  มีบุตรชื่อขันธกุมาร  ทรงโคชื่อนนทิ ซึ่งจะเห็นได้ชัดเจนจากพระพุทธรูปปางโปรดมหิสสรเทพบุตรนี้ ว่าทรงโคนนทิอยู่ โคนนทินั้นคือพาหนะประจำองค์ของพระศิวะ 

     ปัจจุบันพระพุทธรูปปางโปรดมหิสสรเทพบุตร  จัดแสดงในห้องประวัติศาสตร์ธนบุรี – รัตนโกสินทร์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร 

ค้นคว้าโดย นายภานุพันธ์  ศิริสอน

นักศึกษาฝึกงาน สาขาภาษาอังกฤษ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง