พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ เป็นพระโอรสองค์สุดท้องในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศร์ กับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล มีพระเชษฐา ๒ พระองค์ คือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ยุคล ผู้สร้างภาพยนตร์ในนาม “อัศวินภาพยนตร์” และพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ ทรงสร้างภาพยนตร์เรื่องแรกคือ เรื่องหนามยอกหนามบ่ง ในปีพ.ศ. ๒๔๘๓ เป็นภาพยนตร์ ๑๖ มม. ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๐๐ ทรงสร้างโรงถ่ายภาพยนตร์ ๓๕ มม. ในนาม “ละโว้ภาพยนตร์” นับได้ว่าเป็นก้าวแรกของความพยายามในการยกระดับภาพยนตร์ไทยให้ได้จากมาตรฐานเดิมสู่สากล

นอกจากงานสร้างภาพยนตร์แล้วพระองค์ยังทรงรับเป็นองค์อุปถัมภ์ให้แก่ “มูลนิธิหนังไทย” เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๗ ทั้งนี้ยังทรงได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็นศิลปินแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. ๒๕๓๙ สาขาศิลปะการแสดง (ผู้สร้างภาพยนตร์-ผู้กำกับการแสดง) อีกด้วย

เรียบเรียงและรวบรวมโดย : นายธีรบูลย์ มิตรมโนชัย นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ
หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่ สำนักศิลปากรที่ ๗ เชียงใหม่

แหล่งอ้างอิง :

ไทยบันเทิง.  ไทยบันเทิง ฐานข้อมูลออนไลน์ที่ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมได้. [ออนไลน์].  สืบค้นเมื่อ ๒๕ มกราคม ๒๕๖๕, จาก https://thaibunterng.fandom.com/th/wiki/ไทยบันเทิง.
หอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน). พระประวัติ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ.  สืบค้นเมื่อ ๒๖ มกราคม ๒๕๖๕, จาก https://www.fapot.or.th/main/information/article/view/247.
มานัสศักดิ์ ดอกไม้, “๑๐๐ ปี พระองค์ชายเล็ก ตำนานนักสร้างหนังแห่งวังละโว้,”  จดหมายข่าวหอภาพยนตร์ ๕(๒๖) (มีนาคม-เมษายน ๒๕๕๘): ๑-๓.
หอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน).  ภาพยนตรานุกรมแห่งชาติที่ ๑ พ.ศ. ๒๔๗๐ - ๒๔๙๙.  กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง (มหาชน), ๒๕๕๗.
Thai Movie Posters. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๒๕ มกราคม ๒๕๖๕, จาก https://www.facebook.com/ThaiMoviePosters.