“วังนารายณ์คู่บ้าน...”

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สมเด็จพระนารายณ์ พระนารายณ์ราชนิเวศน์ วังนารายณ์ หรือ “วัง” ที่คุ้นเคยของชาวลพบุรี นอกจากจะเป็นโบราณสถานที่สำคัญคู่บ้านคู่เมืองชาวลพบุรีแล้ว ยังเป็นสถานที่หลักในการจัดงานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราชอีกด้วย โดยต้นเคล้าของงานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช อาจย้อนไปไกลได้ถึง พ.ศ. ๒๕๐๑ ที่มีการจัดงานเฉลิมฉลองประจำปีภายในพระนารายณ์ราชนิเวศน์ จัดขึ้นในช่วงต้นฤดูหนาวหลังฤดูเก็บเกี่ยวเพื่อให้ชาวบ้านได้ใช้เวลาเพื่อการพักผ่อนเที่ยวชมมหรสพในวังนารายณ์ โดยใน พ.ศ. ๒๕๐๑ จัดขึ้นในชื่อ “งานในวัง” ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๐๙ มีการเปลี่ยนชื่องานเป็น “นารายณ์รำลึก” และต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๒๒ จึงได้เปลี่ยนชื่องานเป็น “งานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์” อันเป็นชื่อที่ใช้ในปัจจุบัน

………………………………………………..

“...สมัยก่อนเป็นเหมือนงานวัด...”

จากคำบอกเล่าของเจ้าหน้าที่พิพิธภัณฑ์ทำให้ทราบว่าแต่เดิมงานที่จัดขึ้นที่วังนารายณ์มีลักษณคล้ายงานวัด โดยมีทั้งการออกร้านขายของโดยชาวบ้าน และการแสดงพื้นบ้านต่าง ๆ สินค้าที่นำมาขายส่วนใหญ่เป็นของกิน เช่น ขนมไทย ถั่วต้ม อ้อยควั่นทำเป็นรูปดอกไม้ ปลาเห็ดร้อยเป็นพวงด้วยตอก ขนมตังเม น้ำตาลปั้นเป็นรูปสัตว์ชนิดต่าง ๆ และสายไหม เป็นต้น และมีการจัดการแสดงพื้นบ้านในบริเวณต่าง ๆ ของวังนารายณ์ เช่น เวทีลิเกบริเวณตึกพระเจ้าเหา มวยคาดเชือกอยู่ใต้ต้นก้ามปูแถวสิบสองท้องพระคลัง และที่น่าสนใจคือมีการนำชิงช้าสวรรค์มาจัด ณ บริเวณโรงช้างหลวงด้วยแต่มีการจัดเพียงไม่กี่ครั้งก็ถูกงดเว้นไป

ในระยะแรกของการจัดงานผู้ร่วมงานนิยมแต่งกายตามแบบสมัยนิยมในช่วงนั้น ยังไม่มีการสวมชุดไทยอย่างเช่นปัจจุบัน

“...สมัยก่อนไม่ได้นุ่งโจงแบบนี้ คนที่มาเขาก็นุ่งซิ่น นุ่งโจงก็มีบ้าง ใส่กับเสื้อคอกระเช้ามากัน เต็นท์เช่าชุดก็เพิ่งจะมีไม่นาน รู้สึกจะแถว ๆ ช่วงออเจ้า…”

“...ช่วงยุค ๓๐ จะฮิตพวกม่อฮ่อม ขาก๊วย รองเท้ายางรถยนต์ รพช. กัน แล้วก็ระบาด พอ ๆ กับยุคหลังมาที่ชอบเสื้อคอกลมลายดอกจนต้องขอความร่วมมือให้แต่งแบบยุคอยุธยากัน แต่ถ้ามองย้อนกลับไปคือตัวเลือกมันไม่ได้เฟื่องฟูแบบยุคนี้ที่จะเนรมิตชุดย้อนยุคแบบไหนก็ได้ สมัยก่อนถ้าจะเอาแบบหรูเลยคือโจงสำเร็จผ้าตาดลายทอง ที่ต้องไปซื้อจากพาหุรัด ร้านสยมภู...”

.....................................................

สำหรับชาวลพบุรีหลายท่านคงมีโอกาสได้สัมผัสกับการเปลี่ยนแปลงของการจัดงานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มาแล้วนับครั้งไม่ถ้วนแต่สิ่งที่ยังคงเดิมอยู่คือสถานที่แห่งความภาคภูมิใจของชาวลพบุรีในนาม “วังนารายณ์” สำหรับการจัดงานในครั้งที่ ๓๕ นี้ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สมเด็จพระนารายณ์ ขอพาทุกท่านย้อนระลึกถึงงานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช อันถือเป็นความทรงจำร่วมของชาวลพบุรี ผ่านภาพถ่าย และบรรยากาศเก่า ๆ ของการจัด #งานวัง #งานแผ่นดิน หรือ #งานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ที่จัดเก็บไว้โดยพิพิธภัณฑ์มาเผยแพร่ให้ทุกท่านได้ชมกัน ใครทันกิจกรรมในปีไหนขอเชิญร่วมแบ่งปันเรื่องราวความประทับใจกันได้นะคะ

……………………………………………………

เรียบเรียงโดย นางสาววสุนธรา ยืนยง ตำแหน่ง นักวิชาการวัฒนธรรม

อ้างอิง

ปีติวัชร์ กล่ำนาค. “งานแผ่นดินในความทรงจำและความร่มเย็นใต้ร่มพระบารมี” ใน งานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ครั้งที่ ๓๒. กรุงเทพฯ: บริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), ๒๕๖๒.

ขอขอบพระคุณผู้ให้ข้อมูล คุณวาสนา อารมณ์ดี, คุณภัทรพร ทองบันเทิง, คุณอุดม พานิช และ คุณ Jack Kaewphuek