เนื่องในวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติฯ พะเยา ขอเสนอพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์แก่หอจดหมายเหตุอย่างหาที่สุดมิได้

 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสนพระทัยงานศิลปวัฒนธรรม และหลักฐานทางประวัติศาสตร์มาแต่ครั้งทรงพระเยาว์ ดังเห็นได้จากทรงเคยหัดโขนเบื้องต้นกับครูนาฏศิลป์ ทรงวิริยะอุตสาหะทางดนตรีกับพระบาทสมเด็จพระชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร แม้ภายหลังทรงรับพระอิสริยยศสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร แล้ว ก็ยังทรงใฝ่พระทัยเสมอมา

 ประมาณ พ.ศ. ๒๕๓๘ รัฐบาลมีดำริจัดสร้างหอจดหมายเหตุในจังหวัดพะเยา เพื่อรวบรวม อนุรักษ์เอกสารราชการที่มีความสำคัญทางการปกครอง เศรษฐกิจ สังคม และประวัติศาสตร์ของภูมิภาค จึงกราบบังคมทูลเชิญสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินวางศิลาฤกษ์ก่อสร้างอาคาร เมื่อวันที่ ๘ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๓๘ ทรงตอบรับ ยังความซาบซึ้งในน้ำพระทัยแก่ประชาชนเป็นล้นพ้น

 ครั้นการก่อสร้างสำเร็จใน พ.ศ. ๒๕๔๒ รัฐบาลได้กราบบังคมทูลขอพระเมตตาเสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิดอาคารหอจดหมายเหตุเมื่อวันที่ ๒๖ กรกฎาคมอีกครั้ง พระองค์ก็ทรงตอบรับเช่นเคย พร้อมกับพระราชทานพระนามพระอิสริยยศของพระองค์ให้เป็นชื่อหอจดหมายเหตุอย่างเป็นทางการว่า 

 " หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร พะเยา "  

 ณ วันนี้ หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติฯ พะเยา ครบรอบ ๒๑ ปี ข้าราชการ พนักงานราชการ และเจ้าหน้าที่สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณมิรู้ลืม และตั้งปณิธานปฏิบัติหน้าที่อย่างเต็มความสามารถให้สมกับที่ทรงมีน้ำพระทัย ทรงเห็นคุณค่าของเอกสารหลักฐานทางประวัติศาสตร์ให้คงอยู่สืบไป 

ผู้เขียน : นายธานินทร์ ทิพยางค์ ( นักจดหมายเหตุ )

เอกสารอ้างอิง : สุวคนธ์ ตังสุหน. พิธีเปิดหอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระบรม

 โอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร พะเยา อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา

  วันจันทร์ที่ ๒๖ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๔๒. ม.ป.ป.