พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ ทรงทอดพระเนตรสุริยุปราคาเต็มดวง ที่ทรงคำนวณพยากรณ์ไว้ล่วงหน้า ๒ ปี ว่าจะเกิดในวันอังคาร ขึ้น ๑ ค่ำ เดือน ๑๐ ปีมะโรง สัมฤทธิศก จุลศักราช ๑๒๓๐  ตรงกับวันที่ ๑๘ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๑๑ โดยสามารถเห็นหมดดวงและชัดเจนที่สุด ณ บริเวณหมู่บ้านหว้ากอ ตำบลคลองวาฬ อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ทั้งหมดนี้ล้วนเกิดขึ้นตามที่พระองค์ได้ทรงคำนวณไว้อย่างแม่นยำทุกประการ

ในวันที่ ๑๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๕ คณะรัฐมนตรีได้มีมติเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็น “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย” พร้อมกำหนดให้วันที่ ๑๘ สิงหาคม ของทุกปี เป็น “วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ” นอกจากนี้องค์การเพื่อการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือ ยูเนสโก ได้ประกาศยกย่องพระเกียรติคุณของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ ให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์ วัฒนธรรม สังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ และสื่อสารมวลชน เนื่องในโอกาสฉลองวันพระราชสมภพ ๒๐๐ พรรษา ในวันที่ ๑๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๗ อีกด้วย

เรียบเรียงโดย : นายธีรบูลย์ มิตรมโนชัย นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ
หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่ สำนักศิลปากรที่ ๗ เชียงใหม่ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม

แหล่งอ้างอิง :

กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.  ๑๘ สิงหาคม วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๑๔ สิงหาคม ๒๕๖๗,
         จาก: https://www.youtube.com/watch?v=CC2y8vbsZAU, ๒๕๖๖.

กระทรวงมหาดไทย.  ตอนที่ ๑๑ พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๑๔ สิงหาคม ๒๕๖๗, จาก: https://moi.go.th/moi/พระบาทสมเด็จพระจอมเกล-11/, ๒๕๖๕.

คณะกรรมการอำนวยการจัดงานเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว.  พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๔ ของเจ้าพระยาทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี
         จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกในโอกาสที่วันพระบรมราชสมภพครบ ๒๐๐ ปี วันที่ ๑๘ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๔๗.  [ซีดี].  กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, ๒๕๔๗.

คณะอนุกรรมการฝ่ายจัดทำหนังสือที่ระลึก ในคณะกรรมการอำนวยการจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในโอกาสที่วันพระราชสมภพครบ ๒๐๐ ปี
          วันที่ ๑๘ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๔๗.  ประชุมหมายรับสั่งภาค ๕ ตอนที่ ๑ สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จ.ศ. ๑๒๑๓.
          กรุงเทพฯ : คณะอนุกรรมการพิจารณาต้นฉบับจดหมายเหตุกรุงกรุงรัตนโกสินทร์ในคณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทย, ๒๕๔๘.

สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. รัชกาลที่ ๔ เสด็จทอดพระเนตรสุริยุปราคา.  [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๑๔ สิงหาคม ๒๕๖๗,
          จาก: https://www.nat.go.th/คลังความรู้/คลังภาพทรงคุณค่า/รายละเอียดคลังภาพทรงคุณค่า/ArticleId/231/-4

ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ.  ๒๒๙. เสด็จทอดพระเนตรสุริยุปราคาที่หว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๑๔ สิงหาคม ๒๕๖๗,
          จาก: https://vajirayana.org/พระราชพงศาวดาร-กรุงรัตนโกสินทร์-รัชชกาลที่-๔/๒๒๙-เสด็จทอดพระเนตรสุริยุปราคาที่หว้ากอ-จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

อุทยานวิทยาศาสตร์พระจอมเกล้า ณ หว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์.  พระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔. [ออนไลน์].
         สืบค้นเมื่อ ๑๔ สิงหาคม ๒๕๖๗, จาก: ttps://www.facebook.com/photo/?fbid=1413957312090906&set=a.1413955205424450&locale=th_TH, ๒๕๖๒.