วิถีชาวนากับภาษาไทย ตอนที่ ๑ ควายจมปลัก
      วิถีชาวนากับภาษาไทย ตอนที่ ๑ "ควายจมปลัก"
      จมปลัก ประกอบด้วยคำว่า "จม" กับ "ปลัก"
      "จม" หมายถึง หายลงไปในดินหรือน้ำ หรือหมายถึงทำให้อยู่ใต้น้ำ 
      นอกจากนี้ คำว่า จม ยังมีความหมายโดยปริยายว่า อยู่กับที่ เช่น 
     - เขาจมอยู่กับความทุกข์ 
     - เก็บเงินไว้เฉย ๆ  เงินจมอยู่เปล่า ๆ ไม่ได้ประโยชน์อะไร
     - เขาจมอยู่กับกองหนังสือทั้งวัน
     "ปลัก" หมายถึง แอ่งที่เป็นโคลนเลน เช่น 
     - ควายนอนแช่ปลัก
     - ม้าวิ่งเตลิดตกลงไปในปลัก (เตลิด ภาษาโคราช แปลว่า เลยไป)
     เมื่อใช้ จมปลัก เป็นสำนวน จะหมายความว่า 
    "ติดอยู่ที่เดิม ติดอยู่กับที่ ทำให้ไม่เจริญก้าวหน้า" เช่น 
     - พี่สาวจมปลักอยู่แต่ในบ้าน ความคิดอ่านจึงสู้น้องสาวที่ออกไปทำงานนอกบ้านไม่ได้ 
     - คนมีความสามารถอย่างคุณไม่ควรจมปลักอยู่ในบริษัทนี้ ควรจะหาบริษัทที่คุณมีโอกาสก้าวหน้ากว่านี้
ภาพของชาวนากับควายนั้น ในอดีตมีความผูกพันกันมาก เมื่อเห็นควายก็สื่อได้ถึงภาพของชาวนา คันไถ ทุ่งนา รวงข้าว หรือแม้แต่ประเพณีพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับการทำนาคือพิธีสู่ขวัญควาย ประเพณีเฉพาะของท้องถิ่น ประเพณีวิ่งควายจังหวัดชลบุรี ประเพณีบวชควายในงานบุญบั้งไฟของภาคอีสาน เป็นต้น ซึ่งพิธีและประเพณีต่าง ๆ นั้นทำเพื่อขอบคุณควายที่ชาวนาได้ใช้แรงงานของควายไถนา เพื่อปลูกข้าวมาเป็นอาหารหล่อเลี้ยงชีวิตของคน จึงกล่าวได้ว่าควายนั้นมีบุญคุณกับคน เนื่องจากได้อาศัยใช้แรงงานควายทำงานต่าง ๆ
     นอกจากนั้นแล้วควายยังเป็นพาหนะสำคัญในอดีตใช้ขี่หรือใช้เทียมเกวียน ลากเกวียน หรือแม้แต่การใช้ควายเป็นพาหนะเพื่อใช้ในการสู้รบของชาวบ้านบางระจันกับกองทัพพม่าก่อนการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๒ 
 
นางสาวภัทรา เชาว์ปรัชญากุล ภัณฑารักษ์ชำนาญการ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชาวนาไทย สุพรรณบุรี เรียบเรียง/เผยแพร่
ภาพได้รับความอนุเคราะห์และการสนับสนุนจาก page facebook : แค่อยากออกไป โดยคุณวราภรณ์ ไทยานันท์ Warabhorn Taiyanun
 
ที่มาข้อมูล
- สืบค้นระบบออนไลน์จาก www.royin.go.th (วันที่ ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๖๓)
- วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดสุพรรณบุรี
- วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดชลบุรี
- วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดแพร่
- วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดมหาสารคาม
- วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดร้อยเอ็ด
- วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดยโสธร
- วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดสกลนคร

(จำนวนผู้เข้าชม 2181 ครั้ง)

Messenger