ย้อนรอยแผ่นดินพระจอมเกล้าฯ : เรื่องเล่าจากพงศาวดาร (ตอนที่ ๕ โสกันต์พระเจ้าลูกเธอ ๓ พระองค์)

       นำเสนอเรื่องราวที่น่าสนใจ จากพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ ของเจ้าพระยาทิพากรวงษ์ (ขำ บุนนาค) หลักฐานชิ้นสำคัญที่มีคุณค่าต่อการศึกษาประวัติศาสตร์ไทย

      พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสยามเทวมหามกุฏวิทยมหาราช โปรดเกล้าฯ ให้มีการโสกันต์ พระเจ้าลูกเธอ ๓ พระองค์ ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ตั้งแต่วันที่ ๑๔ - ๑๖ มกราคม ๒๔๐๕ ประกอบไปด้วยพระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าทักษิณชานราธิราชบุตรี พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าโสมวดี ศรีรัตนราชธิดา พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าประภัศร โดยโสกันต์วันที่ ๑๖ การครั้งนี้ โปรดให้จัดอย่างครั้งโสกันต์พระองค์เจ้ายิ่งเยาวลักษณ์ พระราชธิดาพระองค์ใหญ่ ดังปรากฏในพระราชพงศาวดารฯ ดังนี้

      ครั้นณเดือน ๒ แรม ๘ ค่ำ ๙ ค่ำ ๑๐ ค่ำ หรือวันพุธที่ ๑๔ มกราคม ฯ ได้ตั้งการมงคลพิธีโสกันต์ พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าทักษิณชานราธิราชบุตรี พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าโสมวดี ศรีรัตนราชธิดา พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าประภัศร พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์บนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ๗๐ รูป เวลาบ่ายตั้งกระบวนแห่ไปทรงฟังสวดพระพุทธมนต์ทั้ง ๓ วัน รุ่งขึ้นณวันเดือน ๒ แรม ๑๑ ค่ำ เวลาเช้าโสกันต์แล้วแห่มาสมโภชอีกวัน ๑ กระบวนแห่และเครื่องเล่นรายทางนั้นมีพร้อมครบทุกสิ่ง เหมือนอย่างพระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้ายิ่งเยาวลักษณ์ แต่มีนางเชิญเครื่องมยูรฉัตรทั้ง ๓ พระองค์ จัดกระบวนแห่เป็นตอนๆ

ภาพ : พระเจ้าลูกยาเธอและพระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสยามเทวมหามกุฏวิทยมหาราช