ชื่อเรื่อง :  กฏเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยที่ ๕ แผนกปกครองว่าด้วยข้อบังคับสำหรับปกครองมณฑลพายัพ ร.ศ. ๑๑๙
ผู้แต่ง : พระเจ้าน้องยาเธอกรมหลวงดำรงราชานุภาพ
ปีที่พิมพ์ : ๒๔๔๓
สถานที่พิมพ์ :  เชียงใหม่
สำนักพิมพ์ : โรงพิมพ์วังสิงห์คำ
จำนวนหน้า : ๖๘ หน้า
เนื้อหา : หนังสือเล่มนี้ชื่อ กฎเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยที่ 4 แผนกปกครองว่าด้วยข้อบังคับสำหรับปกครองมณฑลพายัพ ร.ศ.119 พิมพ์ด้วยเครื่องพิมพ์อักษร ที่โรงพิมพ์วังสิงห์คำเชียงใหม่  ถนนวังสิงห์คำ จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อ พ.ศ.2443 พระเจ้าน้องยาเธอกรมหลวงดำรงราชานุภาพ ผู้แต่ง อักษรล้านนา ภาษาล้านนา กฎเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยที่ 4 แผนกปกครองว่าด้วยข้อบังคับสำหรับปกครองมณฑลพายัพ ร.ศ.119 ประกอบไปด้วยเนื้อหา 16 หมวดดังนี้ หมวดที่ 1 พระราชปรารภว่าด้วยเมืองและเขตมณฑล จำนวนเมืองในมณฑล การจัดเมืองชั้นนอกเป็นบริเวณ  หมวดที่ 2 การปกครองท้องที่ หมวดที่ 3 ข้าราชการในกองมณฑล (ข้าราชการกองมณฑลและข้าหลวงรองในกองมณฑล) หมวดที่ 4 หน้าที่และอำนาจข้าราชการกองมณฑล (หน้าที่และอำนาจข้าหลวงใหญ่หน้าที่และอำนาจข้าหลวงยุติธรรม หน้าที่ข้าหลวงสรรภากร หน้าที่ข้าหลวงการโยธา หน้าที่ข้อหลวงป่าไม้ เลขานุการและเสมียนพนักงานตราสำหรับข้าราชการกองมณฑล) หมวดที่ 5 การประชุม ประชุมราชการที่มณฑล ประชุมเจ้าผู้ครองเมือง หมวดที่ 6 การแทน ผู้แทนข้าหลวงใหญ่ หมวดที่ 7 การตรวจการและค่าเดินทาง ให้ข้าหลวงออกตรวจการ ลำดับชั้นข้าราชการแลอัตราผลประโยชน์ เสมียนพนักงาน ค่าเช่าบ้าน หมวดที่ 8 พนักงานปกครองนครและเมือง ตั้งเค้าสนามหลวง ตั้งข้าหลวงบริเวณ เสนา 65 ตำแหน่ง ตั้งเจ้าเมืองขึ้น ตั้งพระยาแสนท้าว เค้าสนามหลวงเลือกตั้งผลัดเปลี่ยนพนักงานได้ หมวดที่ 9 อำนาจหน้าที่ข้าราชการกองเมือง เค้าสนามหลวง อำนาจเค้าสนามหลวง หน้าที่ข้าหลวงประจำนครหรือเมือง อำนาจข้าหลวงประจำนครหรือเมือง หน้าที่และอำนาจเจ้าผู้ครองเมือง หน้าที่และอำนาจข้าหลวงผู้ช่วย หน้าที่เสนาตำแหน่งมหาดไทย หน้าที่เสนาตำแหน่งนา หน้าที่เสนาตำแหน่งคลัง หน้าที่เสนาตำแหน่งทหาร หน้าที่เสนาตำแหน่งวัง หน้าที่ข้าหลวงบริเวณ หน้าที่กรมการพิเศษ หมวดที่ 10 การบังคับบัญชาและจดหมาย คำสั่งทั้งปวงฯ เจ้าผู้ครองเมืองลงชื่อในใบบอกการพื้นเมืองพร้อมด้วยเค้าสนามหลวง การใช้กระดาษตามแบบ หมวดที่ 11 ลักษณะใบบอกและรายงาน ใบบอกชนิดที่เมืองตรงมากรุงเทพ วิธีใช้สมุดอาญาคำสั่ง อาญาคำสั่งที่ไม่ได้ลงชื่อเค้าสนามหลวงแล้วไม่ใช้ในราชการ กำหนดยื่นรายงานข้าหลวงใหญ่ หมวดที่ 12 ตราตำแหน่งแลวันหยุดการ ตราสำหรับข้าราชการกองเมือง กำหนดเวลารับราชการ วันหยุดราชการ หมวดที่ 13 การประชุมปรึกษาราชการ การประชุมเค้าสนามหลวง วิธีประชุมเค้าสนามหลวง ถ้าปรึกษาไม่ตกลงกันให้ทำอย่างไร อาญาคำสั่งซึ่งไม่ได้ตกลงกันให้ทำอย่างไร อาญาคำสั่งซึ่งไม่ได้ตกลงในที่ประชุม อย่าให้ถือว่าเป็นราชการ ถ้าเป็นการด่วนเจ้าผู้ครองเมืองสั่งได้ หมวดที่ 14 การตั้งตำแหน่งแลการลา วิธีรับคนเข้ารับราชการ เริ่มเวลาได้รับเงินเดือน เลือกคนเข้ารับราชการเวลาคนว่าง กำหนดลา กำหนดป่วย วิธีลาออกจากราชการ การแทนข้าหลวงประจำนครหรือเมือง การแทนเจ้าผู้ครองเมือง การแทนเสนา 6 ตำแหน่ง หมวดที่ 15 ข้อห้าม ข้อห้ามข้าราชการ ข้อห้ามกองเค้าสนามหลวง หมวดที่ 16 ผลประโยชน์ข้าราชการกองเมือง พระราชทานเงินส่วนแบ่งให้เจ้าผู้ครองนคร ผู้แทนเจ้าผู้ครองเมือง คงได้รับผลประโยชน์ไม่เกินครึ่งที่เจ้าผู้ครองเมืองเคยได้ เบี้ยบำเหน็ดบำนาญ ประกาศมา ณ วันที่ 30 มิถุนายน ร.ศ. 119 ดำรงราชานุภาพ ประทับตราพระราชสีน้อยมาเป็นสำคัญ
เลขทะเบียนหนังสือหายาก : ๐๐๑๙๖๑๖
เลขทะเบียนหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ : E-book_๒๕๖๗_๐๐๑๙
หมายเหตุ : โครงการจัดเก็บและอนุรักษ์หนังสือ วารสาร หนังสือพิมพ์ สื่อโสตทัศนวัสดุ และเอกสารโบราณ หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่ ประจำปีงบประมาณ ๒๕๖๗