เรื่องราวของช้างที่เกี่ยวข้องกับจังหวัดเพชรบุรี

         ในพุทธศักราช ๒๕๒๑ จังหวัดเพชรบุรี โดยนายศุภโยค  พานิชวิทย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดในขณะนั้น ได้น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมช้างสำคัญ ๓ เชือก แด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ สยามินทราธิราช เป็นช้างพลายอายุประมาณ ๒ ปีเศษ ชื่อ "ภาศรี" และพัง "ขวัญตา" กระทั่งต่อมา สำนักพระราชวังได้ส่งผู้ชำนาญไปตรวจคชลักษณ์ คือ จมื่นสิริวังรัตน (เฉลิม คชาชีวะ) ผลปรากฏว่าลูกช้างพลายภาศรี และลูกช้างพังขวัญตา เป็นช้างสำคัญมีมงคลคชลักษณ์ถูกต้องตามตำราพระคชลักษณศาสตร์ อยู่ในตระกูล "วิษณุพงศ์" จำพวก "อัฏฐคช" ชื่อ "ดามพหัสดินทร์" ส่วนลูกช้างพลายดาวรุ่ง มีคุณลักษณะพิเศษ โดยมีเล็บครบเป็นช้างสำคัญที่หาได้ยาก เกิดในตระกูล “วิษณุพงศ์” จำพวก “อัฏฐคช” ชื่อ “ครบกระจอก”

         ช้างสำคัญทั้ง ๓ เชือกนี้ ตามตำราพระคชลักษณศาสตร์นิยมว่า อุบัติมาเพื่อบุญญาธิการขององค์สมเด็จพระมหากษัตริยาธิราช ควรแก่การขึ้นระวางสมโภชเป็นพระราชพาหนะ และเป็นสิริสวัสดิมงคลแก่อาณาประชาราษฎร์ ทั้งจะบังเกิดพืชผลผลาหารบริบูรณ์แก่ประเทศชาติ เมื่อปรากฏเป็นช้างสำคัญตามตำราพระคชลักษณศาสตร์เช่นนี้ ทางกระทรวงมหาดไทยร่วมด้วยประชาชนจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งมีความปลาบปลื้มยินดียิ่ง ที่ได้มีช้างสำคัญอุบัติขึ้นในจังหวัดเพชรบุรีถึง ๓ เชือกพร้อมกัน นับเป็นมหาอดิเรกบุญญาธิการ อันไม่เคยปรากฏในประวัติศาสตร์ชาติไทย จึงกราบบังคมทูลพระกรุณาขอพระราชทานน้อมเกล้าฯ ถวายลูกช้างสำคัญทั้ง ๓ ช้าง เพื่อเป็นพระราชพาหนะคู่พระบารมีตามราชประเพณีสืบไป  

         ทั้งนี้ได้ทรงพระราชดำริเห็นว่า การที่มีช้างสำคัญเกิดขึ้นในพระราชอาณาจักร โบราณราชประเพณีย่อมนิยมว่าเป็นสิริมงคลอันอุดมประเสริฐแก่ประเทศชาติ เมื่อกระทรวงมหาดไทย ผู้ว่าราชการจังหวัด พร้อมด้วยประชาชน ได้น้อมเกล้าฯ ถวายช้างสำคัญด้วยมงคลคชลักษณ์ตามตำราพระคชลักษณศาสตร์เช่นนี้ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สำนักพระราชวังกำหนดการเสด็จพระราชดำเนินไปทรงรับการน้อมเกล้าฯ ถวายช้างสำคัญ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งการพระราชพิธีสมโภชขึ้นระวางช้างสำคัญ ณ จังหวัดเพชรบุรี เพื่อเป็นสิริมงคล เป็นเกียรติประวัติแก่ส่วนภูมิภาคนี้ และนับเป็นครั้งสุดท้ายในรัชกาลที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดพระราชพิธีนี้ขึ้น ในจังหวัดที่พบช้างสำคัญ