ตลอดระยะเวลากว่า ๔๓ ปีที่พระนครคีรี ร้างไปนั้น โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุที่อยู่ในอาคารและห้องต่าง ๆ แต่เดิมได้นำไปเก็บรักษาไว้ที่อื่น ยกเว้นเครื่องราชูปโภคบางองค์ที่อยู่ในสภาพชำรุด ภายหลังเมื่อกรมศิลปากรได้ดำเนินการบูรณะอาคาร จึงนำเครื่องราชูปโภคทั้งหมดที่ได้รับมอบกลับคืนมาจากสำนักพระราชวัง และกระทรวงมหาดไทย นำมาขึ้นทะเบียนเป็นโบราณวัตถุ อนุรักษ์ และนำออกจัดแสดงภายในพระที่นั่งเพชรภูมิไพโรจน์ และพระที่นั่งปราโมทย์มไหสวรรย์ โดยจัดแสดงให้อยู่ในสภาพใกล้เคียงกับแบบเดิมให้มากที่สุด

         โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ ที่จัดแสดงและเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนครคีรี จำแนกได้เป็น ๓ ประเภทใหญ่ ๆ คือ

                  ๑. เครื่องราชูปโภคของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๔) และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) เช่น พระแท่นบรรทม โต๊ะทรงพระอักษร โต๊ะและเก้าอี้รับแขก โต๊ะเสวย และโต๊ะเครื่องพระสำอาง เป็นต้น เครื่องราชูปโภคดังกล่าวนี้ได้แบบมาจากยุโรป ใช้ช่างจีนในเมืองไทยทำจึงมีลักษณะผสมระหว่างศิลปะยุโรป จีน และไทย นอกจากนี้ยังมีสิ่งของเครื่องใช้ เช่น เชิงเทียน แจกัน ขวดหมึกพร้อมที่วางปากกา ฯลฯ ซึ่งเป็นของที่ซื้อหรือส่งมาจากต่างประเทศ สมัยรัชกาลที่ ๕

                 ๒. รูปหล่อโลหะสำริดและทองเหลือง ใช้สำหรับตกแต่งห้องต่างๆ ในพระที่นั่ง สันนิษฐานว่าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงซื้อมาจากต่างประเทศในคราวเสด็จประพาสยุโรป 

                ๓. เครื่องกระเบื้อง ซึ่งมีทั้งเครื่องกระเบื้องของจีน เช่น กระถางต้นไม้และกี๋รองกระถาง เครื่องกระเบื้องของญี่ปุ่น ที่เป็นเครื่องราชูปโภค เช่น ชุดสรงพระพักตร์ และขวดเครื่องพระสำอาง เครื่องใช้ เช่น แจกัน ชุดอาหาร เป็นต้น  

       ในครั้งหน้าเราจะนำเสนอโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุชิ้นเด่นชิ้นใดรอติดตามกันได้เลย