๙๐ ปี มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง
องค์ความรู้: สำนักหอสมุดแห่งชาติ
เรื่อง: ๙๐ ปี มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง
๒๗ มิถุนายน ศกนี้ ครบ ๙ ทศวรรษ วันสถาปนามหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง ต่อมาปี ๒๔๙๕ ได้ออกพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งยกเลิกตำแหน่งผู้ประศาสน์การและตัดคำว่า “วิชา” กับ” “และการเมือง” ออกจากชื่อมหาวิทยาลัย
ตึกโดม อันเป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของมหาวิทยาลัย ออกแบบโดยนายหมิว อภัยวงศ์ ปรับจากที่ทำการของทหาร ร.พัน ๔ และ ร.พัน ๕ เชื่อมอาคาร ๔ หลังด้วยกัน และตอนกลางสร้างใหม่ เชื่อมระหว่างอาคาร ๒ และ ๓ เป็นตึก ๓ ชั้น มีโดมกว้าง ๒๐ เมตร ยาว ๒๐ เมตร และสูงจากพื้นดินถึงยอด ๔๐ เมตร ตึกๆ หนึ่งกว้าง ๑๒ เมตร ยาว ๕๒ เมตร สูง ๑๔ เมตร
เมื่อจะแปลงเป็นห้องบรรยาย ต้องตัดเสาไม้ที่อยู่กลางห้องเป็นแถวออกไป โดยใช้เหล็กฉากรองรับพื้น หล่อเสาคอนกรีตเสริมกำแพง ทำหลังคา พื้น ประตู หน้าต่าง และบันไดใหม่
การก่อสร้างตอนกลาง เฉพาะส่วนนี้รวมทั้งสิ้น ๓๙,๘๐๒.๓๘ บาท และค่าใช้จ่ายการเชื่อมหลังคา ทุกหลังเบ็ดเสร็จ ๘๙,๕๑๘.๗๕ บาท
เปิดตึกและเปิดแพรคลุมป้าย วันที่ ๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้า กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์เป็นประธานในพิธีเปิด
บริเวณมหาวิทยาลัย ท่าพระจันทร์ เคยใช้เป็นที่กักคุมชนชาติศัตรูสมัยสงครามโลกครั้งที่ ๒ อีกด้วย ปรากฏหลักฐาน ร่างพระราชกำหนด ยกเลิกมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง และตั้งมหาวิทยาลัยกรุงเทพฯ ขึ้นแทน ในปี พ.ศ. ๒๔๙๒ เนื่องจากเหตุการณ์วันที่ ๒๖ กุมภาพันธ์ในปีเดียวกัน หรือร่างพระราชบัญญัติเปลี่ยนชื่อจาก “การเมือง”เป็นรัฐศาสตร์ เพื่อให้ตรงชื่อเรียกมหาวิยาลัยในภาษาอังกฤษ The University of Moral and Political Sciences และราวปี ๒๔๙๕ ใช้ชื่อว่า “มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์” จนถึงปัจจุบัน
อาคารนี้ได้รับรางวัลจากสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ ปี พ.ศ. ๒๕๔๘
บรรณานุกรม
กรมศิลปากร. สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. ภาพตึกโดม มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง หวญ ๖๔๘/๑
-----. ร่างพระราชกำหนดมหาวิทยาลัยกรุงเทพฯ ทม.๔.๑.๑.๓/๑ (๔-๗ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๒)
-----. ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง ทม.๔.๑.๑.๓/๕ (๒๔๙๓ - ๑๙ ธันวาคม ๒๔๙๔)
-----. เอกสารสำนักนายกรัฐมนตรี สร.๐๒๐๑.๕.๙.๒/๖ เรื่องพิธีเปิดมหาวิทยาลัย เปิดตึกใหม่
เปิดสมัยการศึกษาและประสาทปริญญา (๒๑ มิถุนายน ๒๔๗๗ - ๒๓ พฤศจิกายน ๒๔๙๖) ทบวงมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ และคนอื่นๆ. สำนักนั้นธรรมศาสตร์และการเมือง พ.ศ.๒๔๗๗-๒๕๑๑. กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า, ๒๕๓๕.
พงศกร แก้วกระจ่าง. อาคารโดมมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ ๑ มิถุนายน ๒๕๖๗, จาก: https://asaconservationaward.com/.../63-dome-thammasat...
เรียบเรียงข้อมูล นายบารมี สมาธิปัญญา นักวิชาการเผยแพร่ สำนักหอสมุดแห่งชาติ
กราฟิก นายชลิต ปรีชากุล นายช่างศิลปกรรม สำนักหอสมุดแห่งชาติ
(จำนวนผู้เข้าชม 162 ครั้ง)
