ประเพณีตักบาตรเที่ยงคืน หรือวันเป็งปุ๊ด เป็นประเพณีของทางภาคเหนือ ซึ่งในทุกๆ วันพุธที่ตรงกับวันขึ้น ๑๕ ค่ำ โดยในแต่ละปีอาจจะมีเพียงครั้งเดียว มากกว่าหนึ่งครั้ง หรือไม่มีเลยก็เป็นได้ อย่างเช่นในวันพุธที่ ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๗ นอกจากเป็นวันวิสาขบูชาแล้วยังถือว่าเป็นวันเป็งปุ๊ดอีกด้วย

ทางภาคเหนือจึงมีความเชื่อว่า พระอุปคุตจะออกบิณฑบาตโดยแปลงกายในร่างของสามเณรโปรดสัตว์ ถ้าหากผู้ใดได้ใส่บาตรแล้วถือว่าได้ใส่บาตรกับพระอุปคุต อันจะทำให้ประสบแต่ความสุข มีทรัพย์สินเงินทอง และได้รับอานิสงส์เป็นบุญอย่างมาก ชาวล้านนาจึงถือว่า วันเป็งปุ๊ด เป็นวันสำคัญ โดยเตรียมข้าวสารอาหารแห้งไว้เพื่อคอยใส่บาตรในเวลาเที่ยงคืน

เรียบเรียงโดย : นายธีรบูลย์ มิตรมโนชัย นักวิชาการโสตทัศนศึกษาชำนาญการ
หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่ สำนักศิลปากรที่ ๗ เชียงใหม่ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม