ชื่อเรื่อง: ตำนานพระพุทธชินราช พระพุทธชินศรี และพระศรีศาสดา
ผู้แต่ง: พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 
ปีที่พิมพ์: พ.ศ. ๒๔๙๑
สถานที่พิมพ์: พระนคร
สำนักพิมพ์: โรงพิมพ์ยิ้มศรี
จำนวนหน้า: ๔๖ หน้า 
เนื้อหา: "ตำนานพระพุทธชินราช พระพุทธชินศรี และพระศรีศาสดา" พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จัดพิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ หลวงปธานถ่องวิจัย (ทองสุก กาญจนโรจน์) เมื่อวันจันทร์ที่ ๒๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๙๑ โดยได้ขออนุญาตใช้ต้นฉบับสำหรับมาจัดพิมพ์เป็นที่ระลึกจากกรมศิลปากร เป็นหนังสือที่ให้ความรู้ทางโบราณคดีในข้อสำคัญหลายประการ เคยพิมพ์ในหนังสือวชิรญาณวิเศษ ต่อมายังไม่ปรากฏว่าเคยพิมพ์ที่ใดอีก เนื้อความว่าด้วย พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวว่าด้วย พงศาวดารพระพุทธชินราชชินศรี แลพระศรีศาสดา ตำนานที่ปรากฎในพงศาวดาร การสร้างพระพุทธรูปทั้ง ๓ พระองค์ของเมืองพิษณุโลก โปรดให้ประดิษฐานพระพุทธชินราช ณ วิหารใหญ่ ทิศตะวันตกของพระมหาธาตุ พระพุทธชินศรี และพระศรีศาสดา ประดิษฐาน ณ วิหารใหญ่ทิศตะวันออก จนกระทั่งมีการอัญเชิญลงมากรุงเทพฯ เริ่มแรกประดิษฐานอยู่ในวิหารด้าน    ทิศใต้ของวัดพระศรีมหาธาตุ ต่อมาวิหารชำรุด จึงได้อัญเชิญพระศรีศาสดาไปไว้ที่วัดบางอ้อช้าง จังหวัดนนทบุรี วัดประดู่ คลองบางหลวง และวัดสุทัศน์     เทพวราราม ตามลำดับ จนกระทั่ง พ.ศ. ๒๓๙๖ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชดำริว่า พระศรีศาสดาและพระพุทธชินศรี   เคยประดิษฐานอยู่ในพระอารามเดียวกันที่เมืองพิษณุโลก จึงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระวิหารขึ้นในวัดบวรนิเวศวิหาร แล้วอัญเชิญพระศรีศาสดาไปประดิษฐานไว้ในพระวิหารนั้นตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๐๖ เป็นต้นมา 
เลขทะเบียนหนังสือหายาก: ๙๔๗
เลขทะเบียนหนังสืออิเล็กทรอนิกส์: E-book ๒๕๖๖_๐๐๒๐
หมายเหตุ: โครงการจัดเก็บและอนุรักษ์หนังสือ วารสาร หนังสือพิมพ์ สื่อโสตทัศนวัสดุ และเอกสารโบราณ หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่ ประจำปีงบประมาณ ๒๕๖๖