ชื่อเรื่อง: มูลเหตุแห่งการสร้างวัดในประเทศสยาม
ผู้แต่ง: สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
ปีที่พิมพ์: พ.ศ.๒๕๐๔
สถานที่พิมพ์: พระนคร
สำนักพิมพ์: ศิวพร
จำนวนหน้า: ๔๘ หน้า
เนื้อหา: "มูลเหตุแห่งการสร้างวัดในประเทศสยาม" สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงนิพนธ์ขึ้นเป็นปาฐกถาและแสดง        ณ สถานสามัคยาจารย์สมาคม เมื่อวันที่ ๒๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๗๑ โดยกรมศิลปากรพิมพ์แจกในงานกฐินพระราชทาน ณ วัดกาญจนสิงหาศน์              เมื่อวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๐๔ ปาฐกถาเรื่องนี้ทรงนิพนธ์ขึ้นด้วยพระปรีชาญาณ และทรงอ้างหลักฐานไว้ตลอดเรื่อง ซึ่งทรงยกหลักฐานและลำดับเหตุการณ์มาทรงบรรยายให้เห็นเป็นยุคสมัย อาทิ ว่าด้วยประวัติการสร้างพุทธเจดีย์และอนุสาวรีย์เจดีย์ ว่าด้วยพระพุทธศาสนามาประดิษฐานในประเทศสยาม ว่าด้วยการสร้างวัดในสมัยทวาราวดี ว่าด้วยการสร้างวัดในสมัยลพบุรี สมัยเชียงแสน และสมัยสุโขทัย ว่าด้วยคตินิยมการสร้างวัดในปัจจุบัน เป็นต้น นับว่าเป็นประโยชน์ทั้งในด้านการศึกษาประวัติศาสตร์ โบราณคดี และใช้เป็นแนวทางในการบำรุงรักษา ปรับปรุงและอนุรักษ์วัดวาอารามของชาติ 
เลขทะเบียนหนังสือหายาก: ๖๗๔
เลขทะเบียนหนังสืออิเล็กทรอนิกส์: E-book ๒๕๖๖_๐๐๑๑
หมายเหตุ: โครงการจัดเก็บและอนุรักษ์หนังสือ วารสาร หนังสือพิมพ์ สื่อโสตทัศนวัสดุ และเอกสารโบราณ หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่ ประจำปีงบประมาณ ๒๕๖๖