ชื่อเรื่อง : การจัดสร้างราชรถปืนใหญ่ ในพระราชพิธีถวายพระเพลิง  พระบรมศพพระบาทสมเด็จ     พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

     ผู้แต่ง : สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม

     สำนักพิมพ์ : กรมศิลปากร

     ปีพิมพ์ : 2562

     เลขมาตรฐานสากลประจำหนังสือ : 978-616-283-529-2

     เลขเรียกหนังสือ : 709.593 ศ528ก

     ประเภทหนังสือ : หนังสือกรมศิลปากร

     ห้องบริการ : ห้องหนังสือทั่วไป 1

สาระสังเขป : ราชรถปืนใหญ่หรือรถปืนใหญ่ เป็นราชรถสำหรับอัญเชิญพระโกศพระบรมศพของพระมหากษัตริย์ที่ทรงดำรงพระบรมราชอิสริยยศรับราชการทหารเมื่อครั้งดำรงพระชนม์ชีพแทนพระยานมาศสามลำคาน เริ่มใช้ในการพระราชพิธีออกพระเมรุครั้งแรกสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 โดยราชรถปืนใหญ่เคยใช้ทรงพระโกศพระบรมศพพระเจ้าแผ่นดินในการเวียนรอบพระเมรุมาศเพื่อเชิญพระโกศพระบรมศพขึ้นประดิษฐานบนพระเมรุมาศ 2 ครั้ง คือ งานพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 เมื่อวันที่ 24 มีนาคม พุทธศักราช 2469 และงานพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร รัชกาลที่ 8 เมื่อวันที่ 28 มีนาคม พุทธศักราช 2493 ซึ่งตามพระราชกระแสรับสั่งของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้วยทรงรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบรมมหาชนก จึงทรงจัดพระราชพิธีอันยิ่งใหญ่ตามโบราณราชประเพณีเพื่อถวายพระเกียรติแด่พระองค์และไว้วางพระราชหฤทัยให้กรมศิลปากรได้ร่วมจัดทำเครื่องประกอบในริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศ โดยสำนักช่างสิบหมู่ได้รับมอบหมายจากกรมศิลปากรให้จัดสร้างพระที่นั่งราเชนทรยานน้อย      และราชรถปืนใหญ่ เพื่อน้อมกระหม่อมถวายพระเกียรติยศสูงสุดแด่พระมหากษัตริย์ไทยรัชกาลที่ 9 สำนักช่างสิบหมู่จึงได้รวบรวมองค์ความรู้ด้าน   การจัดสร้างพระที่นั่งราเชนทรยานน้อยและราชรถปืนใหญ่ในรัชกาลปัจจุบัน จัดทำเป็นหนังสือโดยนำเสนอเรื่องราวประวัติความเป็นมาและ          ความสำคัญในการจัดสร้างราชรถปืนใหญ่ การเตรียมความพร้อมในการจัดสร้างราชรถปืนใหญ่ การออกแบบ เขียนแบบราชรถปืนใหญ่ส่วนงานศิลปกรรม เช่น การใช้ราชรถปืนใหญ่ในสถาบันพระมหากษัตริย์ สัญลักษณ์จากคติเทวราชในราชรถปืนใหญ่ สีของราชรถ เป็นต้น การออกแบบ เขียนแบบและการจัดสร้างราชรถปืนใหญ่ส่วนโครงสร้าง การปฏิบัติงานต่อหุ่นไม้แท่นฐานสิงห์ส่วนเชิญพระโกศ เช่น การจัดทำหุ่นต้นแบบเพื่อใช้ในพิธีบวงสรวงราชรถปืนใหญ่ งานเทียบประกอบหุ่นไม้ฐานสิงห์ราชรถปืนใหญ่ เป็นต้น การแกะสลักลวดลายองค์ประกอบราชรถปืนใหญ่ เช่น การแกะสลักลวดลายบัวปากฐาน การแกะสลักลวดลายแข้งสิงห์ การแกะสลักลวดลายลูกพักประจำยาม เป็นต้น การประกอบราชรถปืนใหญ่ เช่น การประกอบส่วนฐานบัวและแข้งสิงห์รองพระโกศราชรถปืนใหญ่ การติดตั้งประกอบรางเลื่อนรองรับฐานพระโกศพระบรมศพ เป็นต้น การปิดทองและประดับกระจกส่วนประกอบราชรถปืนใหญ่ และราชรถปืนใหญ่ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เช่น การทดสอบเทียบเกรินบันไดนาคกับสะพานเกริน พิธีบวงสรวงการอัญเชิญราชรถและพระยานมาศออกจากโรงราชรถ เพื่อใช้ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพฯ ราชรถปืนใหญ่ในริ้วขบวนที่ 3 เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการจัดทำเชือกฉุดชัก รายงานความคืบหน้าการดำเนินการจัดสร้างต่อคณะกรรมการอำนวยการจัดงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พร้อมกันนี้ยังมีภาพประกอบสีสวยงามตลอดทั้งเล่มให้ได้เห็นภาพชัดเจนและเข้าใจได้เพิ่มเติมด้วย เพื่อสร้างแหล่งข้อมูลความรู้วิชาการด้านช่างไทยสิบหมู่ให้ได้ศึกษาเรียนรู้ ก่อเกิดการศึกษา สืบทอดงานศิลปกรรม และรวบรวมองค์ความรู้ทำให้มรดกทางศิลปวัฒนธรรมของชาติได้รับการอนุรักษ์ สร้างสรรค์ สืบทอดและภูมิใจในคุณค่าของศิลปวัฒนธรรมของชาติ